BISPING – ród

Opracował: Piotr Paweł CYPLA

---

Ród ten występował pod wieloma obocznościami nazwiska – Biszpink, Bisping, Bispink, Bisping z przydomkiem von Gallen. Z pochodzenia ród ponoć westfalski herbu Sternberg, którego gniazdem rodowym był zamek Haus Bisping leżacy nieopodal Münster. (RA) W XVI wieku ród rozdzielił się na trzy osobne gałęzie – jedna z nich osiadła na Litwie i uległa całkowitej polonizacji. Jak napisał Seweryn Uruski w Herbarzu szlachty polskiej „[…] która zawsze brała nazwisko Bisping, po polsku pisane i wymawiane Biszping bez dodatku von Gallen.” Szlachectwo polskie (herb własny Biszpink) zostało nadane indygenatem z 1583 roku Janowi Bispingowi – rotmistrzowi króla Stefana Batorego. W 1609 roku uzyskał również odnowienie szlachectwa niemieckiego zatwierdzone przez cesarza Rudolfa II. (SU) W wspomnieniach Elżbieta z Bispingów Henrykowa Morman uzupełnia powyższy opis: „[…] był to akt sporządzony w Pradze czeskiej i podpisany przez cesarza Rudolfa II Habsburga, z roku 1609, potwierdzający szlachectwo Rodziny Bispingów i opisujący ich herb.” (EM)

Kasper Niesiecki ród ten wymienia pod nazwiskiem Bispink – „Teofil Bispink miecznik Starodubowski, poseł i deputat z tejże ziemi ad pacta conventa Augusta wtórego, które podpisał Confirmat. Jurium Gent. Constitut. 1697. fol. 11. Samuel zaś skarbnik Starodubowski Jana III.” Jan Nepomucen Bobrowicz w przypisach do herbarza Niesieckiego podaje: „Krasicki w przypisach utrzymuje: iż nie Bisping ale Biszpink zowią się. Jan Biszpink marszałek powiatu Starodubowskiego. – Józef podstoli tegoż powiatu – Jan podstoli Grodzki. – Tymi czasy Bolesław Biszping marszałek Starodubowski z Adamowiczownej spłodził Jana, Józefa i Michała który w młodym wieku życia dokonał r. 1769. Siostra ich za Benedyktem Buchowieckim synem podkomorzego Brzes. Litewskiego. – Jan Biszping podstoli Smoleński.” (KN) 

Od rotmistrza Jana powstają dwie zasadnicze gałęzie rodowe litewskich Bispingów – pierwsza od Tomasza, a druga od Jana. Osiedlili się w powiecie starodubowskim, otrzymując od króla Władysława IV prawem lennym liczne majątki w województwie smoleńskim. W większości były to majątki po wygasłym rodzie Kaczanów (Jakowlewicze, Borowicze, Mohilewka, itd.) W zamian zobowiązani byli do bronienia własnym kosztem twierdzy Staroduba. (WK) Elżbieta z Bispingów Henrykowa Morman w swoich wspomnieniach stwierdza: „[…] posiadaliśmy też akt podpisany przez króla Władysława IV z jego pieczęcią, który przywilejem z dnia 23 lutego 1635 roku nadał Bispingom wielkie dobra w Smoleńszczyźnie z obowiązkiem bronienia twierdzy w Starodubiu od napadów Moskali i Kozaków” (EM) 

W obronie tego zamku przed Kozakami w 1635 roku poległ ponoć Tomasz Bisping syn Jana – zdarzenie to pozostawia jednak wiele wątpliwości. [WK] Gdy dobra starodubskie przestały przynależeć do Rzeczypospolitej, Bispingowie osiedlili się na Litwie – piastowali jednak w dalszym ciągu różne godności starodubowskie (głównie symboliczne). W XVIII wieku jedną z licznych własności rodziny Bispingów stały się Hołowczyce w powiecie wołkowyskim, które weszły zapewne w posiadanie tego rodu w związku z koligacją z rodem Sieheniów (jeszcze w 1690 roku właścicielem Hołowczyc był Mikołaj Siehień – miecznik wołkowyski). Do rodziny tej należały jeszcze: Opicianowicze, Kuziewicze, Petrypol, Jeziernica, Konna, Wiszniówka, Janowszczyzna, Sedelniki, Monciaki, Nowosiółki, Raczki, Mielechowicze, Mąciaki, Strubnica, Werejki, a także Massalany. (WK) Z Rejestrów podymnego województwa trockiego z 1690 roku dowiadujemy się, że do Bispingów należały również dobra w parafii replańskiej (Repla): Nowy Dwór, Dziewicze i Kadysz, za które podatek od 19 dymów płacił niewymieniony z imienia imć pan Bisping (Biszping). W parafii brzostowickiej za 10 dymów w okolicy Golnie płaci Zygmunt Bisping – skarbnik rzeczycki. (HL)

Tomasz syn Jana (rotmistrza) miał synów: Jana, Michała i Samuela (Samuela Gabriela).   O Janie i Michale nic nie jest wiadome. Trzeci z synów Tomasza – Samuel Gabriel, miał trzech synów: Teofila, Tomasza i Władysława. (MJM) 

Jan syn Jana (rotmistrza), a brat Tomasza miał synów: Bolesława i Zygmunta.
Z Bolesława syn Franciszek, a z Zygmunta synowie: Bolesław i Adam (o jego potomkach nic nie wiadomo). Bolesław syn Zygmunta miał synów trzech: Michała (zmarł bezpotomnie), Józefa (miał tylko córki) i Jana Tadeusza. Synami tego ostatniego byli: Piotr i Adam. Po śmierci Bolesława znaczna część dóbr Bispingów poszła na spłatę długów. Pozostały im zaledwie Hołowczyce z osiadłościami i Strubnica – Adam, pozostał w Strubnicy,  a Piotr na Hołowczycach. Piotr nie pozostawił męskiego potomka, natomiast Adam miał syna Kamila, po którym synowie: Jan, Aleksander i Józef. (SU) Józef miał syna Jana Nepomucena Kamila, który z dwóch małżeństw miał synów: Adama (zmarł jako dziecko), Krzysztofa, Stanisława (zmarł jako dziecko),  Andrzeja Bobolę, Jana, kolejnego Adama i Piotra . Współcześnie w Polsce (Warszawa, Kraków, Płock), w Wielkiej Brytanii (Londyn) i Szkocji (Clitheroe) żyją potomkowie synów Jana Nepumecena Kamila. (MJM)

Źródła:
RA – Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej , Warszawa 1992, tom III, s.87
HL – Henryk Lulewicz, Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo trockie 1690 r., Warszawa 2000, s. 88, 119
SU – Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1904, tom I, s. 221-222
KN – Kasper Niesiecki, Herbarz Polski, Lipsk 1839, tom II, s. 161-162
MJM – Marek Jerzy Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego
WK – Witold Karpyza, Ziemia Wołkowyska, tom III, s.19-20
EM – Elżbieta z Bispingów Henrykowa Morman, Trzecia z trzynaściorga rodzeństwa. Wspomnienia 1915-1988, Kraków 2015

---

Powrót do indeksu

Related Images: