Pierwszy ślad związku nazwiska Cypla z wsią Kotra odnajdujemy w 1690 roku w rejestrze podymnego (H. Lulewicz, Metryka Litewska – Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego, Województwo Trockie 1690 rok, Warszawa 2000, s.101), gdzie we wsi Kotra Nieścierowicze (Nesterowicze?) , jako płacący podatek za 1 dym wymieniony została „Pan Cypla i Siemaszko”. Zachodzi duże prawdopodobieństwo, że potomkiem (wnukiem) wyżej wymienionego był Antoni Cypla wymieniany w popisie szlachty grodzieńskiej z 1765 roku jako stawający z okolicy Ihnatowicze. Hipotetycznego potomka Antoniego odnajdujemy spisach podymnego z 1775 roku, jak i w Lustracji z 1789 roku.
W spisie podymnego z 1775 roku wymieniony jest Aleksander Cypla jako płacący za 1 dym w okolicy Kotra alias Nestorowicze.
W lustracji z 1789 roku we wsi Kotra Nieścierowicze wymieniany jest zapewne ten sam Aleksander CYPLA, a wraz z nim jego rodzina określona tylko i wyłącznie w przedziałach wiekowych (żona i czworo dzieci). Kotra przynależała w owym czasie do parafii jezierskiej. W lustracji wiek Aleksandra i jego żony określono w przedziale 45-60 lat (czyli mogli się urodzić około 1729-1745 roku). W lustracji wymienia się dwoje dzieci w przedziale wiekowym 1-16 lat (chłopiec i dziewczynka) oraz troje mieszkańców (być może dzieci Aleksandra) w przedziale wiekowym 16-30 lat (jedno płci męskiej i dwoje płci żeńskiej). Pozostaje sprawdzić czy w księgach parafii jezierskiej występują jakiekolwiek zapisy o wyżej opisanej rodzinie…
Aleksander Cypla (hipotetyczny syn Antoniego) ożenił się w dniu 23 I 1783 roku w parafii jezierskiej (Jeziory). Jego żoną była Barbara Obuchowska. Jako świadków zapisano Kazimierza Starzyńskiego i Marcina Obuchowskiego.
W akcie został opisany jako „GD”, czyli Generosus Dominus (Urodzony Pan). Był to jeden z tytułów przypisany do polskiej szlachty będącej bezpośrednimi lennikami korony. Wyższą godnością było Magnificus Dominus (szlachta obdarzona godnością ziemską, dawnego dworu książęcego), a niższą Nobilis Dominus (szlachta niebędąca bezpośrednimi lennikami monarchy bądź egzekwująca prawa pańskie tylko na częściach wsi).
Z powyższego wynika, że Aleksander ożenił się dosyć późno (w wieku 38-54 lat) lub było to jego kolejne małżeństwo. W Lustracji z 1789 roku wymienia się dwoje dzieci w wieku 1-16 lat – są to potomkowie Aleksandra i Barbary. Około 1783-1784 urodziła się córka Rozalia (późniejsza żona Stanisława Hryncewicza), a około 1789 roku syn Aleksander. Trzy pozostałe osoby wymienione w spisie (w wieku 16-30 lat) to być może dzieci z poprzedniego małżeństwa lub mieszkający w gospodarstwie Aleksandra (np. poddani).
W kolejnych latach rodzą się jeszcze dwie córki – Anna (około 1796 roku) i Karolina (późniejsza żona Józefa Skurata). Dla dalszej opowieści ważne wydają się losy Aleksandra syna Aleksandra i Barbary. W Список жителей Гродненскому уезду 1832 г. (ф.92, оп.1, д.258) jako mieszkańcy wsi Kotra wymieniani są „Aleksander syn Aleksandra lat 40 kawaler i siostra jego rodzona Anna 35 lat”. W dokumencie stwierdza się również, że Aleksander złożył do Gubernialnej Deputacji Szlacheckiej dokumenty wywodowe, ale „odpowiedz jeszcze nie powróciła.” Z dokumentu wynika również, że Aleksander w latach 30-tych XIX wieku gospodarzył na gospodarstwie o areale zaledwie 5 dziesięcin (około 7,3 ha przy założeniu, że chodziło o dziesięcinę większą).
Aleksander ożenił się rok później – w dniu 28 V 1833 roku, z Joanną Hryncewicz urodzoną około 1813 roku córką Michała i Teresy z domu Konstantynowicz. Aleksander w chwili ślubu miał 43 lata, a jego żona około 20. Świadkami byli Franciszek Obuchowicz i Piotr Osipowicz. Jedno lub dwoje małżonków było wyznania greko-katolickiego – ślubu udzielił paroch cerkwi Jezierskiej ks. Stefan HERMANOWICZ.
W małżeństwie tym urodziło się sześcioro potomków. W dniu 22 VII 1834 roku we wsi Kotra przyszedł na świat pierworodny syn Józef, który został ochrzczony w parafii jezierskiej tego samego dnia przez ks. Piotra Sadziewicza. Jego rodzicami chrzestnymi byli Bartłomiej Eysymontt i Elżbieta Daszkiewicz.
W dniu 2 IV 1836 roku również w Kotrze rodzi się kolejny męski potomek, któremu na Chrzcie Świętym udzielonym tegoż dnia przez plebana kościoła jezierskiego ks. Andrzeja Michałowskiego, nadano imię Franciszek. Jego rodzicami chrzestnymi byli urodzeni Michał Sawicki i Marianna Wereszczyńska.
W dniu 27 II 1838 roku we wsi Kotra rodzi się następny syn, któremu na Chrzcie Świętym celebrowanym tego samego dnia w parafii jezierskiej przez wikarego ks. Nowickiego nadano imię Jan. Rodzicami chrzestnymi byli urodzeni Wawrzyniec Jodkowski i Karolina Skurat (zd. Cypla, siostra Aleksandra, żona Józefa).
W dniu 21 VII 1840 roku w Kotrze rodzi się córka Anna, ochrzczona w dniu 24 VII przez ks. Jędrzeja Michałowskiego – plebana jezierskiego. Jej rodzicami chrzestnymi byli urodzeni Tomasz Hamulecki i Marianna Hamulecka (wdowa). Anna zmarła przed 1843 rokiem (prawdopodobnie w 1842).
W dniu 1 XI 1842 roku w Kotrze rodzi się córka Joanna, ochrzczona tego samego dnia przez ks. Jędrzeja Michałowskiego – plebana jezierskiego. Jej rodzicami chrzestnymi byli urodzeni Jan Czerniawski i Aniela Huszcza (żona Andrzeja). Joanna zmarła prawdopodobnie niedługo po urodzeniu.
Aleksander Cypla syn Aleksandra i Barbary zd. Obuchowska umiera w Kotrze 26 IX 1843 roku. W akcie zapisano, że zmarł w wieku 56 lat na zapalenie kiszek, pozostawiając wdowę i Joannę z Hryncewiczów i trzech synów: Józefa, Franciszka i Jana. Pochowany został 28 IX na cmentarzu przy „kościółku Kaszubińskim”. Ceremonię pogrzebową poprowadził kapelan kotrzański ks. Wacław Ilgiewicz.
Niespełna osiem miesięcy po śmierci Aleksandra na świat przychodzi jeszcze jeden – „pogrobowy” potomek. W dniu 5 VI 1844 roku w Kotrze rodzi się Aleksander Józef, ochrzczony 6 VI w kościele jezierskim przez kapelana kotrzańskiego ks. Wacława Ilgiewicza. Rodzicami chrzestnymi byli urodzeni Wawrzyniec Jodkowski i Karolina Skurat (zd. Cypla, siostra Aleksandra, żona Józefa).
Kontynuację linii kotrzańskiej stanowi dwóch synów Aleksandra i Joanny – Jan (ur. 1838) i Aleksander (ur. 1844). O losach pozostałych męskich potomków (Józefa i Franciszka) na chwilę obecną nic nie wiadomo.
Jan Cypla syn Aleksandra i Joanny zd. Hryncewicz około 1863-1864 roku żeni się z Marianną zd. Stasiewicz (lub Staniewicz). W małżeństwie tym rodzi się co najmniej czworo potomków. W dniu 10 IX 1864 roku w Kotrze rodzi się zapewne pierworodny syn, ochrzczony w kościele jezierskim 13 IX. Rodzicami chrzestnymi byli Daniel Juszkiewicz i Franiszka Koszycowa. Rodzice Jana zostali zapisani w akcie jako „jednodworcy„, co świadczy o stopniowej deklasacji rodu, który kilkadziesiąt lat wcześniej klasyfikowany był jako Generosus Dominus…
Około 1866 roku rodzi się syn Adam, a w kolejnych latach jeszcze dwie córki: około 1869 roku Julia, a w 1872 roku Waleria, która zmarła w 1874. Julia wychodziła dwukrotnie za mąż. Pierwszym mężem był Władysław Ułasiewicz syn Jana i Elonory (zmarł w 1897), a drugim Józef Jurowski syn Piotra i Pelagii zd. Hryniewicz. Pierworodny syn Jan zmarł we wczesnym dzieciństwie (około 1870 roku). Kontynuację rodu stanowią jednak syn Adam. Około 1905 roku ożenił się z Anielą zd. Strzałkowska. W małżeństwie tym narodziły się cztery córki: Leokadia (ok. 1906), Antonina (ok. 1911), Stanisława (ok. 1915) i Jadwiga (ok. 1918). Powyższe informacje wynikają jedynie ze spisu wiernych parafii Kozłowicze z 1926 roku, gdzie we wsi Kotra wymieniani są : Cypla Adam lat 60, żona Aniela z Strzałkowskich lat 49, ich córka Antonina lat 15, ich córka Stanisława lat 11, ich córka Jadwiga lat 8. Najstarsza Leokadia wymieniana jest jako żona Konstantego Skurata.
Jedynym kontynuatorem linii kotrzańskiej pozostał Aleksander syn Aleksandra i Joanny zd. Hryncewicz. W dniu 7 II 1871 roku w parafii jezierskiej poślubił Franciszkę Łozowicką – szlachciankę z okolicy Zapole, córkę Jerzego i Magdaleny zd. Jurowska. W małżeństwie tym urodziło się trzy córki (Magdalena, Michalina, Stefania) i dwóch synów (Antoni, Stanisław). Magdalena był pierworodnym potomkiem Aleksandra i Joanny – urodziła się 31 III 1872 roku we wsi Kotra, a jej rodzicami chrzestnymi byli Jan Olendzki i Salomea Łozowicka – panna. W akcie imię ojca zapisano jako Józef – to było faktycznie drugie imię Aleksandra. W 1899 roku w parafii jezierskiej poślubiła Władysława Sipowicza (urodzony ok. 1865), syna Wincentego i Katarzyny zd. Tołoczko. Małżonkowie zamieszkali w okolicy Tołoczki i tam narodziło się pięcioro ich dzieci: Danuta, Józef, Wanda, Bronisław i Amelia. Do dnia dzisiejszego w Białymstoku żyje potomek Amelii – Walenty Jabłoński, mający w tej chwili 83 lata (w 2016 roku). Magdalena Sipowicz zd. Cypla zmarła 14 V 1938 roku – pochowana została na cmentarzu rzymsko-katolickim w Kozłowiczach, we wspólnej mogile ze swoim mężem zmarłym rok wcześniej.
Stefania córka Aleksandra i Franciszki wyszła za Józefa Cydzika – o niej wiadomo tylko tyle, że z Józefem miała dwoje dzieci: Waldemara i Kazimierę. Najmłodsza z córek – Michalina (urodzona ok. 1890 roku), w dniu 25 X 1909 roku wyszła za Włodzimierza Hryncewicza syna Antoniego i Pawliny (Pauliny) zd. Strupińska. Małżonkowie mieszkali we wsi Kotra, gdzie narodziło się troje ich dzieci: Janina (1913), Witold (1920) i Kazimiera (1923). Opisywana rodzina wymieniana była w cytowanym wcześniej spisie wiernych parafii Kozłowicze z 1926 roku – „HRYNCEWIESOWA (sic. HRYNCEWICZ) Michalina lat 43, syn Witold lat 5, córka Janina lat 13, córka Kazimiera lat 3”. Janina wyszła za Józefa Urbana, a Kazimiera za Mariana Butwiłowskiego. Potomkowie Michaliny pozostawali w rodzinnej Kotrze – tam zawierali małżeństwa i umierali. W tamtym czasie Kotra była przynależna do parafii Kaszubińce. Z czasem część rodziny zamieszkała w pobliskim Skidlu. Do dzisiaj żyją tam wnukowie Michaliny – Henryka Solomkin zd. Butwiłowska (ur. 1953) i Czesław Butwiłowski (1955).
Michalina HRYNCEWICZ zd. CYPLA
Kolejnym przedstawicielem linii kotrzańskiej był syn Aleksandra i Franciszki zd. Łozowicka – Antoni. Urodził się około 1872 roku we wsi Kotra i tam spędził całe swoje życie. W 1910 roku w parafii Kaszubińce poślubił Mariannę Pyrską – szlachciankę pochodzącą z okolicy Jurewicze. W małżeństwie tym urodziło się dwóch synów: około 1911 roku Kazimierz, a w 1912 roku Franciszek. Drugi z synów umiera we wczesnym dzieciństwie. (ok. 1916-1917 roku). W tym samym czasie umiera również żona Antoniego – Marianna. W 1918 roku w parafii jezierskiej 46-letni wdowiec Antonii żeni się z 21-letnią panną Ewą Bylczyńską – szlachcianką zamieszkałą w okolicy Tołoczki, córką Adama i Heleny zd. Bylczyńska. To małżeństwo nie trwa jednak długo – Antoni Cypla umiera kilka miesięcy po ślubie. Ewa Cypla zd. Bylczyńska pojawi się w tej opowieści raz jeszcze…
Prawdopodobnie od śmierci Antoniego opiekę nad kilkuletnim Kazimierzem sprawowali dziadkowie Pyrscy, mieszkający w okolicy Jurewicze. W spisie wiernych parafii Kozłowicze z 1926 roku w okolicy Jurewicze zapisano: „Pyrska Emilia lat 55, syn Piotr lat 28, żona Józefa z Hamulenckich lat 22, wnuk Kazimierz CYPLA lat 15”. Jedynym kontynuatorem tej linii pozostaje Kazimierz. W 1934 roku w parafii Kaszubińce poślubił Emilię Pyrską. W małżeństwie tym urodziło się co najmniej czworo dzieci: Henryk, Jadwiga, Kazimiera i Feliks. Henryk żył jeszcze pod koniec lat 90-tych XX wieku i mieszkał w Grodnie – podobno był bezdzietny. O losach dwóch wymienionych córek nic nie wiadomo. Feliks żyje do dzisiaj w Kotrze – jest ostatnim potomkiem linii kotrzańskiej, której historia miała już swój początek przed 1690 rokiem…
Do opisania pozostaje najmłodszy syn Aleksandra i Franciszki zd. Łozowicka – Stanisław, który jednocześnie był protoplastą linii zapolskiej. Około 1882 roku jego rodzice zamieszkali w okolicy Zapole – prawdopodobnie miało to związek ze śmiercią macierzystej babki Stanisława – Magdaleny Łozowickiej zd. Jurowskiej. Urodził się w 1884 roku, jako pierwszy Cypla urodzony w okolicy Zapole. Dalszy opis jego życia dotyczy linii zapolskiej…
