Oryginał rejestru popisowego szlachty powiatu trockiego przechowywany jest
w Rosyjskiej Bibliotece Narodowej w St. Petersburgu (Российская Национальная Библиотека в Санкт Петербурге). Stanowi on część fondu 971 dzieło 133
(zbiór kolekcjonerski po Pawle Dubrowskim). Fotokopia tego dokumentu znajduje się
w Bibliotece Wróblewskich w Wilnie (fond 256 ap. 1177).
Dokument spisano dosyć starannie i czytelnie na papierze o wymiarach 29,8 x 24 cm
z trudno rozpoznawalnym znakiem wodnym. Główna część popisu powiatu trockiego składa się 10 ponumerowanych kart oznaczonych numeracją 72-81v (20 stron tekstu).
Z analizy dokumentu wynika jednak, że jest to tekst zawierający ubytki – brak w nim kart 75-76v lub 70v-72 (rękopis ma podwójną numerację).
Możliwe, że początkowo na karcie 75-75v znajdował się spis imienny chorągwi zaciągniętej na jedną ćwierć w zamian za pospolite ruszenie, stanowiący załącznik do informacji przekazanej hetmanowi Radziwiłłowi. Obecnie ten fragment dokumentu znajduje się za kartą 81v, ale posiada pierwotną numerację 75v. Na karcie 76-76v mogła zatem znajdować się część listy stawających w popisie, której nie znamy.
Popis podzielony został na kilka części. W pierwszej (bez tytułu) wymieniono wielmożnych i urzędników podając ich tytuły, sprawowane urzędy oraz szlachtę, która „stawiła konie
po usarsku”. Druga część rozpoczynająca się na karcie 73v opatrzona została tytułem
„Ci, którzy po rajtarsku konie stawili”. Trzecia część (rozpoczynająca się na tej samej karcie) opatrzona została tytułem „Ci, którzy po kozacku konie stawili” – jest to największy fragment dokumentu. Tak, jak już wspomniano w tej właśnie części zauważalne są luki w numeracji – lista od karty 73v do 74v, a następnie od karty 77 do 81v (dwie karty o podwójnej numeracji 80v/75, 81/76). Po karcie 81v odnajdujemy kartę o numeracji
75-75v opatrzoną tytułem „Rejestr towarzystwa i pocztów powiatu trockiego”,
na której wymieniono szlachtę powiatu trockiego biorącą udział w ekspedycji inflanckiej „na czwiercz zaciągnioną pod regiment jaśnie oświeconego książęcia
jm. Pana Krzysztofa Radziwiła, hetmana polnego…”
Na karcie 82 odnajdujemy dokument zatytułowany „Rejestr szlachty powiatu trockiego, która na popis się nie stawiła”. Oczywiście nie jest to lista w całości wymieniająca tych, się na popis nie stawili. Z opisu sporządzonego przez chorążego trockiego Piotra Wołłowicza wynika, że byli to jedyni ci, o których chorąży wiedział, że stawić się powinni.
Popis szlachty powiatu trockiego podpisał własnoręcznie w dniu 9 X 1621 roku
w obozie pod Żoślami chorąży tegoż powiatu Piotr Wołłowicz. Na dokumencie brak jednak jego pieczęci. Występuje tam natomiast pieczęć sygnetowa z herbem Rogala zamieszczona obok podpisu Wołłowicza i opatrzona jedynie syglami: SI. Były to inicjały spisującego ten dokument sekretarza lub pisarza Wołłowicza – prawdopodobnie był to Stanisław Iwanowski.
Charakterystycznym dla przedmiotowego spisu było notoryczne stosowanie przez pisarza litery „s” zamiast „z” – szczególnie w zwrotach „s panem”, zamiast „z panem”.
Powrót do menu rejestru popisowego
