Rok 2017, już miniony – to pierwszy oficjalny rok działalności Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich. Co w tym czasie udało nam się zdziałać, a czego nie zrobiliśmy?
Zapewne lista tego co planowano, a czego nie zrobiono byłaby dłuższa…
Działamy jednak zaledwie od końca czerwca, więc wiele należy nam jeszcze wybaczyć. Miniony rok był dosyć burzliwy, jeżeli chodzi o kwestie organizacyjne.
Był to czas, w którym tworzyliśmy statut i różnego rodzaju regulaminy niezbędne do naszego działania. Odbyło się zebranie założycielskie, został wybrany Zarząd i Komisja Rewizyjna. Powołano Komisję Historyczno-Genealogiczną i stworzono podstawy jej działania. Walne Zgromadzenie Członków w tym czasie wydało 7 uchwał. Zarząd obradował trzykrotnie i wydał łącznie 8 uchwał. Obecnie Stowarzyszenie posiada 29 członków, w tym 25 członków zwyczajnych i 4 wspierających. Nasi członkowie pochodzą nie tylko z Polski – wśród nas są również mieszkańcy Niemiec, Hiszpanii, Stanów Zjednoczonych i oczywiście Białorusi. Mamy również dosyć duże grono sympatyków, którzy w większości również rozważają przystąpienie do Stowarzyszenia. Na portalu społecznościowym „facebook” założyliśmy grupę sympatyków Stowarzyszenia – prawie każdego tygodnia przybywają do nas nowe osoby zainteresowane tematyką rodów Grodzieńskich. Obecnie grupa liczy 87 członków. Równie duże zainteresowanie ma również nasza strona na tym samym portalu – ponad 900 osób obserwuje naszą stronę. Wiele osób do nas pisze, przesyła zdjęcia i opisuje historię swoich rodzin. Napisała do nas nawet przemiła Pani Natella mieszkająca obecnie u podnóża Kaukazu – przekazała nam wiele przecudnych zdjęć z przełomu XIX/XX wieku. Jej przodkowie pochodzili jednak
z Grodna – wywodzili się z rodu Mańkowskich i Ejsymontów. Z naszej strony staraliśmy się pomóc Pani Natelli w jej poszukiwaniach – trzeba przyznać, że ze skutkiem pozytywnym. Naszym częstym gościem jest także Paweł Konstantynowicz, którego przodkowie wywodzili się z herbu Lis i zamieszkiwali jedną z grodzieńskich parafii.
Jest on pasjonatem genealogii i od wielu już lat bada historię swojego rodu.
Członkami naszego stowarzyszenia są potomkowie wielu rodów Grodzieńszczyzny –
należy tu wymienić między innymi: Tołoczko (Tołłoczko) herbu Pobóg, Jurowski herbu Przyjaciel, Sipowicz herbu Lis, Cydzik herbu Prawdzic, Bylczyński herbu Dęboróg, Ejsymont herbu Korab, Orechwo herbu Rogala, Czerniawski (Czerniewski) herbu Szreniawa, Sarosiek herbu Podkowa, Cypla herbu Kościesza, Jagielnicki herbu Leliwa oraz potomkini rodu Klawe.
Stowarzyszenie zajmuje się jednak nie tylko badaniem genealogii rodów, z których wywodzą się nasi członkowie. W minionym roku rozpoczęliśmy prace nad takimi rodami Grodzieńszczyzny, jak: Lisowscy herbu Lis, Hamulecki herbu Sulima, Konstantynowicz herbu Lis, Starzyński herbu Dęboróg, Jabłoński herbu Jasieńczyk, Huszcza herbu Podkowa, Horbaczewski herbu Łabędź, Minuczyc herbu Korczak, Płoński herbu Prus, Trzeciak herbu Przyjaciel…
To tylko wierzchołek góry lodowej, ale od czegoś trzeba było zacząć.
Jednym z pierwszych naszych wyzwań była pomoc przy opracowaniu genealogii rodu Lisowskich herbu Lis. Naszym zleceniodawcą był prof. Andrzej Lisowski – senior tego rodu liczący obecnie 95-lat. Prace nad publikacją podjęte były już jakiś czas temu przez Sławomira Olczyka – miłośnika i zapalonego badacza historii rodów Grodzieńskich (jednego z naszych członków założycieli). Ogrom materiału do opracowania był jednak potężny, a wymagania zleceniodawcy dosyć znaczne. W 2017 roku udało się zamknąć publikację i oddać ją do druku pt.: „Lisowscy Grodzieńszczyzny herbu Lis 1550-2017” – tak powstała pierwsza publikacja, w której udział wzięli członkowie Stowarzyszenia. W kolejnych miesiącach dwóch członków naszego Stowarzyszenia brało udział w opracowywaniu genealogii rodu Zubrzycki herbu Wieniawa wywodzących się
z Zubrzycy Wielkiej w parafii odelskiej. Z naszych prac sporządzono raporty genealogiczne odebrane przez zleceniodawcę z wielkim uznaniem dla wykonanej pracy.
W lipcu 2017 roku o naszym Stowarzyszeniu napisano w miesięczniku genealogicznym „More Maiorum” – w numerze 8(55)/2017 wywiadu na temat Stowarzyszenia
i Grodzieńszczyzny udzielił wiceprezes Piotr Cypla.
W sierpniu 2017 roku jeden z członków Zarządu – Rafał Jurowski, pojechał do Grodna. Jego celem było Narodowe Historyczne Archiwum Białorusi. Głównym celem wizyty
w archiwum był tzw. fond 92, w którym znajdują się niezwykle ciekawe dokumenty Powiatowego Marszałka Szlachty. Niestety do tej pory czekamy na zamówione materiały, które miały być źródłem dla wielu planowanych publikacji.
Długie miesiące wypełniła indeksacja ksiąg metrykalnych niektórych parafii rzymskokatolickich i cerkwi grekokatolickich Grodzieńszczyzny.
Największy nacisk położono na parafię w Jeziorach niedaleko Grodna – udało się zakończyć indeksowanie ksiąg z lat 1800-1850 oraz rozpoczęto indeksację najstarszych łacińskich ksiąg w zakresie ślubów (lata 1773-1801). Zakończono także indeksację spisów wiernych parafii Jeziory z 1851 i 1926 roku. Rozpoczęto również indeksację jezierskiej cerkwi grekokatolickiej z lat 1827-1837. Zindeksowano także dostępny zasób metrykalny
w zakresie cerkwi unickiej w Żydomli. Indeksacji poddano także dosyć ciekawy dokument z XX wieku – księgi zachorowań na choroby zakaźne w Mieście Grodno (kilka roczników
z lat 30-tych XX wieku). Pod koniec 2017 roku rozpoczęto indeksację dostępnego zasobu metrykalnego cerkwi unickiej w Kozłowiczach.
Zgodnie z planami wydawniczymi Komisji Historyczno-Genealogicznej w minionym roku opublikowano (udostępniono) pierwszą publikację z serii „Ocalić od zapomnienia – Muzeum Historii Grodna Jana Parulisa”. Opublikowano (udostępniono) także pierwszą publikację z planowanej serii „Grodzieńszczyzna w mitach, legendach
i przedziwnych opowieściach – Oktawiusz Eysymont i jego spotkanie
z jasnowidzącą Narkiewiczową…” Rozpoczęto prace nad pierwszą publikacją
z planowanej serii „Zapomniana szlachta Grodzieńszczyzny – Lisowscy herbu Lis w świetle dokumentów Grodzieńskiej Deputacji Szlacheckiej”.
Będzie to niejako kontynuacja publikacji wydanej przez Pana prof. Andrzeja Lisowskiego.
W 2017 roku rozpoczęto również przygotowania do publikacji z serii „Indeksy grodzieńskich ksiąg metrykalnych z XVII-XX wieku”. W 2018 roku ukaże się zapewne siedem tomów:
- TOM I – Parafia rzymsko-katolicka w Jeziorach – śluby do 1799 roku
- TOM II – Parafia rzymsko-katolicka w Jeziorach – śluby: lata 1800-1850
- TOM III – Parafia rzymsko-katolicka w Jeziorach – śluby: lata 1851-1900
- TOM IV – Parafia rzymsko-katolicka w Jeziorach – chrzty do 1799 roku
- TOM V – Parafia rzymsko-katolicka w Jeziorach – chrzty: lata 1800-1850
- TOM VI – Parafia rzymsko-katolicka w Jeziorach – zgony do 1799 roku
- TOM VII – Parafia rzymsko-katolicka w Jeziorach – zgony: lata 1800-1850
Na ukończeniu są także prace nad dwoma pierwszymi publikacjami z serii: „Mieszkańcy Grodzieńszczyzny w XIX-XX wieku w świetle spisów parafialnych”.
Z tej serii w najbliższych miesiącach opublikujemy dwa spisy wiernych z parafii Jeziory
– z 1851 i 1926 roku.
W 2017 roku publikowaliśmy także sporo informacji na różnego rodzaju portalach
i w grupach o tematyce genealogicznej. Były to z reguły krótkie artykuły o odnalezionych ciekawostkach, osobach lub wydarzeniach na Grodzieńszczyźnie. Można tu wymienić artykuł o przedwojennym policjancie zmarłym tragicznie w okolicach Indury, opisach poszczególnych linii rodowych Tołoczko, znaleziskach metrykalnych o rodzie Moniuszko, itp. Rozmaitego rodzaju artykuły ukazywały się także na należącym już do Stowarzyszenia portalu rodygrodzienskie.pl. Udało się stworzyć wiele działów tematycznych,
które są sukcesywnie rozszerzane i uzupełniane. Dosyć aktywnie w 2017 roku działało także forum Rodów Grodzieńskich. Obecnie forum ma prawie 600 użytkowników, z czego 127 przybyło w minionym roku. Statystyki forum w 2017 roku odnotowały 575 456 wejścia, z 2 141 854 wszystkich wejść odnotowanych od początki istnienia forum,
czyli od 2012 roku. Na forum funkcjonują obecnie 534 wątki, a w nich 2 360 wpisów. Powyższe może świadczyć o tym, że popularność tematyki związanej z Grodzieńszczyzną rośnie, z czego bardzo się cieszymy…
W 2017 roku w ramach darowizn na działalność statutową, otrzymaliśmy od prywatnych darczyńców łącznie kwotę 1 523,33 zł. Dziękujemy im za to serdecznie.
Pod koniec roku nastąpiły także zmiany w Zarządzie – z powodów zdrowotnych z funkcji skarbnika zrezygnował Leon Jarosław Ejsmont. Uchwałą Zarządu Nr 1/2018 roku na jego miejsce został powołany dotychczasowy członek Zarządu – Mariusz Zejdler.
Tak mniej więcej przedstawiało się 6 miesięcy funkcjonowania Stowarzyszenia.
Czy udało nam się zrealizować wszystkie zamierzenia?
Niestety nie, ale wszystko jeszcze przed nami…
W 2018 roku najważniejszym zadaniem jest udział w programach ogłoszonych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zamierzamy spróbować swoich sił w dwóch
z pięciu ogłoszonych na 2018 rok programach:
Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą
Miejsca Pamięci Narodowej za granicą
Opracowaliśmy łącznie 5 wniosków, które w pełnym zakresie dotyczą Grodzieńszczyzny. Czy jako młodziutka organizacja pozarządowa mamy jakiekolwiek szanse? – najbliższy czas pokaże…
O ile uda nam się przejść eliminacje w wyżej wymienionych programach,
to obecny rok będzie wypełniony niezwykle ciężką pracą nad realizacją zamierzeń tych programów.
Kolejne ważne przedsięwzięcie, które będzie miało miejsce już za kilka dni w Pułtuskim Zamku, to kolejny – trzeci już Zjazd Rodu Tołłoczko/Tołoczko.
Mamy nadzieję, że w 2018 roku zawiążą się kolejne, równie prężne grupy rodowe.
Kolejne miesiące roku wypełni także realizacja wcześniej opisanych zamierzeń wydawniczych oraz ciąg dalszy żmudnego procesu indeksacji zasobów metrykalnych Grodzieńszczyzny. Na wiosnę planujemy wyjazd do Narodowego Historycznego Archiwum Litwy w Wilnie i być może do Narodowego Historycznego Archiwum Białorusi w Mińsku…
Cmentarz Farny w Grodnie – tam w jednej z opuszczonych i zaniedbanych cmentarnych alei odnajdujemy grób Izydora Rzodkiewicza… Na tablicy wkomponowanej w granitowy surowy pomnik widzimy zdjęcie zmarłego w mundurze policyjnym – niestety częściowo zniszczone i nieczytelne. Poniżej tragiczny finał młodego, zaledwie 27-letniego życia spisany na granitowej płycie…
