Stowarzyszenie Rodów Grodzieńskich

W dniu dzisiejszym do Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich nadszedł mail z Wydziału Poszukiwań Arlosen Archives (Międzynarodowe Centrum Badań Nazistowskich Prześladowań). Kierownik tego wydziału – Pani Małgorzata Przybyła, odnalazła na naszej stronie internetowej pewne zapisy, które mogłyby świadczyć o tym, że posiadamy informacje o żyjących krewnych jednej z ofiar prześladowań.
W dokumentacji Arlosen Archives osoba ta została zapisana, jako Kryncewicz Josef,
ale według Pani Małgorzaty był to Józef Hryncewicz. Z zachowanych dokumentów wynika, że w dniu 31 VIII 1944 roku został zatrzymany przez Sipo w Warszawie i kilka dni później tj. 04 IX 1944 roku skierowany do obozu koncentracyjnego w Sutthof,
gdzie został zapisany pod Nr 77245.
W dniu 4 IX 1944 roku został przeniesiony do KL Neuengamme koło Hamburga,
gdzie został zarejestrowany pod numerem 46013. Zmarł tamże w dniu 23 III 1945 roku.
Z innych źródeł wynika, że zapewne tenże sam Józef Hrycewicz urodził się 23 X 1903 roku. Czy ktoś posiada może bliższe informacje na temat w/w lub o jego krewnych? W Arlosen Archives na żyjących krewnych czekają od 75 lat pamiątki po Józefie –
sygnet, obrączka i zegarek z dewizką.

SPRAWOZDANIE
Z DZIAŁALNOŚCI STOWARZYSZENIA RODÓW GRODZIEŃSKICH
ZA 2019 ROK

SPRAWY ORGANIZACYJNE

W 2019 roku Zarząd obradował tylko jeden raz. W okresie tym wydano łącznie 5 uchwał. Do Stowarzyszenia zostało przyjętych 6 nowych członków, w tym:
5 członków zwyczajnych i 1 członek wspierający (osoba fizyczna).

CZŁONKOWIE I SYMPATYCY STOWARZYSZENIA

Obecnie Stowarzyszenie liczy 36 członków, w tym 30 członków zwyczajnych
i 6 wspierających. Nasi członkowie pochodzą nie tylko z Polski – wśród nas są również mieszkańcy Niemiec, Hiszpanii, Stanów Zjednoczonych i oczywiście Białorusi. Członkami naszego stowarzyszenia są potomkowie wielu rodów Grodzieńszczyzny – należy tu wymienić między innymi: Tołoczko (Tołłoczko) herbu Pobóg, Jurowski herbu Przyjaciel, Sipowicz herbu Lis, Cydzik herbu Prawdzic, Bylczyński herbu Dęboróg, Ejsymont herbu Korab, Orechwo herbu Rogala, Czerniawski (Czerniewski) herbu Szreniawa, Sarosiek herbu Podkowa, Cypla herbu Kościesza, Jagielnicki herbu Leliwa… Mamy również dosyć duże grono sympatyków. Utrzymujemy także kontakty z przedstawicielami takich rodów Grodzieńskich, jak: Lisowscy herbu Lis, Konstantynowicz herbu Lis, Kulikowski herbu Drogomir,  Hamulecki herbu Sulima, Starzyński herbu Dęboróg, Obuchowski herbu własnego… Efektem tych kontaktów jest wzajemna współpraca i pozyskiwanie materiałów źródłowych.

SPRAWY FINANSOWE

Rok 2019 rozpoczęto saldem 9 614,87 zł. a zakończono kwotą 17 610,25 zł. Wpływy ze składek członkowskich wyniosły 4 500,00 zł. W 2019 roku otrzymaliśmy darowizny na cele statutowe w wysokości 1 117,15 zł, łącznie od 7 darczyńców, za co im serdecznie dziękujemy. Dwie darowizny dedykowane były, jako wsparcie dla konkretnych projektów wydawniczych (PR004 tom III i tom V). Ponadto, otrzymaliśmy jedną darowiznę w postaci książki Szlachta kresowa. Lista z XVIII wieku. Powiat Grodzieński – darowiznę otrzymaliśmy od jej autora Eugena Aniszczenko, za co mu również bardzo serdecznie dziękujemy. 
Istotną pozycję w budżecie Stowarzyszenia – 4 382,01 zł stanowiła odpłatna działalność pożytku publicznego:

• w ramach projektu „Udostępnianie zasobów” uzyskano kwotę 3 422,01 zł,
• w ramach projektu „Baza Rodów Grodzieńskich” – 140,00 zł tytułem opłaty abonamentowej za dostęp do Bazy Rodów Grodzieńskich.
• w ramach projektu „Herby Rodów Grodzieńskich” – 820,00 zł tytułem licytacji dwóch ręcznie malowanych herbów (płótno/olej)

W 2019 roku poniesiono koszty w łącznej wysokości 2 271,49 zł, w tym:

• 700 zł na zakup rosyjskojęzycznych książek o tematyce historyczno-genealogicznej (Szlachta kresowa. Lista z XVIII wieku, 11 tomów, autor: Eugen Aniszczenko),
• 400 zł koszt pobytu w Litewskim Narodowym Archiwum Historycznym w Wilnie
• 308,06 zł zamówienie kopii dokumentów historycznych w Narodowym Archiwum Białorusi w Grodnie,
• 343,20 zł organizacja spotkania członków SRG w ramach projektu „Herby Rodów Grodzieńskich”,
• 520,23 zł na utrzymanie strony internetowej, serwera, powierzchni dyskowej oraz aplikacji bazodanowych.

DZIAŁALNOŚĆ MEDIALNA

Na portalu społecznościowym „facebook” prowadzimy grupę sympatyków naszego Stowarzyszenia – prawie każdego tygodnia przybywają do nas nowe osoby zainteresowane tematyką rodów Grodzieńskich. W 2017 roku grupa liczyła 87, w 2018 roku 162, a obecnie 272 członków. Równie duże zainteresowanie ma nasza strona na tym samym portalu –  1075 osób obserwuje stronę, a 1061 ją polubiło. Wiele osób do nas pisze, przesyła zdjęcia i opisuje historię swoich rodzin.

Dosyć aktywnie w 2019 roku działało także forum Rodów Grodzieńskich. W 2017 roku forum posiadało prawie 600, w 2018 roku 686, a obecnie  761 użytkowników (przybyło 75 użytkowników). Statystyki forum w 2019 roku wykazały  1 421 492  wejść – był to rekordowy rok od początku istnienia forum (od 2012 roku). W stosunku do 2018 roku nastąpił wzrost o 588 047 wejść. Na forum funkcjonuje obecnie 781 wątków, a w nich 3 764 wpisy. Powyższe może świadczyć o tym, że popularność tematyki związanej z Grodzieńszczyzną rośnie, z czego bardzo się cieszymy…

W 2019 roku na portalu Stowarzyszenia rodygrodzienskie.pl zamieszczono jedynie dwie publikacje:

• Herby Rodów Grodzieńskich
• Grodzieńskie nazwiska w Polsce – frekwencja w 2018 roku

REALIZOWANE PRZEDSIĘWZIĘCIA

Dosyć ważnym przedsięwzięciem rozpoczynającym 2019 rok, w które zaangażowani byli przedstawiciele Stowarzyszenia był IV Zjazd Rodu Tołłoczko/Tołoczko.
Odbył się 26 I 2019 roku w Pułtuskim Zamku. Na zjazd została przygotowana bardzo pokaźna prezentacja multimedialna. Stowarzyszenie powyższą grupę rodową objęło swoim patronatem już w 2017 roku.

W marcu 2019 roku w ramach odpłatnej działalności pożytku publicznego rozpoczęto projekt Udostępnianie Zasobów, którego celem jest stworzenie szerszemu gronu zainteresowanych tematyką Grodzieńszczyzny możliwość zapoznania się z różnego rodzaju dokumentami źródłowymi pochodzącymi z XVIII/XIX i XX wieku, w tym: lustracjami, taryfami, rejestrami, spisami wiernych poszczególnych parafii rzymskokatolickich. Udostępniamy także opracowania własne Stowarzyszenia – głównie indeksację źródeł metrykalnych. Przedmiotowy projekt pozwolił na uzyskanie środków finansowych w wysokości 3 422,01 zł na dalsze prowadzenie działalności statutowej, w tym na pozyskiwanie nowych zasobów.

W kwietniu 2019 roku w Narodowym Archiwum Historycznym Białorusi w Grodnie pozyskano kolejną partię materiałów źródłowych z tzw. Fondu 92, w którym znajdują się niezwykle ciekawe dokumenty wytworzone w XIX wieku przez Powiatowego Marszałka Szlachty – głównie były to dokumenty z dzieła 258 – Spis mieszkańców grodzieńskiego powiatu na 1832 rok oraz dzieła 259 – Spis dworian grodzieńskiego powiatu, II grupy wykonany w 1899.

W lipcu 2019 roku również w ramach odpłatnej działalności pożytku publicznego uruchomiono projekt Baza Rodów Grodzieńskich, którego podstawowym celem jest zebranie informacji na temat żyjących od XVIII do XX wieku mieszkańców Grodzieńszczyzny. W chwili obecnej w bazie znajduje się 3 269 rekordów osobowych. Baza jest cyklicznie aktualizowana i dostępna bezpłatnie dla członków Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich. Przedmiotowy projekt pozwolił na uzyskanie środków finansowych w wysokości 140 zł na dalszy rozwój bazy.

W lipcu 2019 roku na portalu Stowarzyszenia utworzono katalog tematyczny Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego 1582-1794 –
na chwilę obecną wprowadzono wykaz deputatów z lat 1650-1671 oraz przygotowano biogramy kilku deputatów. Uzupełniono również część biogramów
w dziale Urzędnicy Grodzieńscy XIV-XVIII wiek.

We wrześniu 2019 roku zakończono realizację I etapu projektu Herby Rodów Grodzieńskich. Efektem projektu było stworzenie 22 ręcznie malowanych herbów (olej/płótno wym. 23,0×30,5 cm), których autorem była Anna Nowobilska-Vasilios – amerykański członek naszego Stowarzyszenia. W tym etapie projektu powstały herby: Bisping, Bończa, Dęboróg, Drogomir, Grzymała, Jasieńczyk, Korab, Kościesza, Kotwicz, Krzywda, Lis, Nałęcz, Ogończyk, Podkowa, Pobóg, Pawdzic, Przyjaciel, Rogala, Sas, Sulima, Szreniawa i Wieniawa. W ramach odpłatnej działalności pożytku publicznego przeprowadzono licytację dwóch herbów, w wyniku czego uzyskano kwotę 820,00 zł.

W trakcie wizyty na Litwie jednego z członków Stowarzyszenia udało się pozyskać w Litewskim Narodowym Archiwum Historycznych w Wilnie kolejne dokumenty z grupy spisy wiernych parafii rzymskokatolickich z XX wieku z Dekanatów: Brzostowica, Lida, Głębokie, Wilejka, Wiszniew, Świr, Święciany, Troki, itp.:

• LVIA Fond 694/5/665 – Spis parafii Werejki  za rok 1926 
• LVIA Fond 604/1/8691 – Spis parafii Iszczołna za rok 1909
• LVIA Fond 694/5/883 – Spis parafii Głębokie za rok 1926
• LVIA Fond 694/5/1145 – Spis parafii Dzisna za rok 1926 
• LVIA Fond 604/1/7062 – Spis parafii Wojstom  za rok 1909
• LVIA Fond 604/1/8053 – Spis parafii Dołhinów za rok 1909
• LVIA Fond 694/5/1637 – Spis parafii Ilja za rok 1926
• LVIA Fond 694/5/3207 – Spis parafii Olkowicze za rok 1926
• LVIA Fond 604/1/7151 – Spis parafii Wołkołata  za rok 1909
• LVIA Fond 604/1/8123 – Spis parafii Dokszyce  za rok 1926
• LVIA Fond 694/5/920 – Spis parafii Hruzdowo  za rok 1926
• LVIA Fond 694/5/3375 – Spis parafii Parafjanów  za rok 1926
• LVIA Fond 694/5/3458 – Spis kolędowy parafii Postawy  za rok 1926
• LVIA Fond 604/1/8671 – Spis parafii Iwje  za rok 1911
• LVIA Fond 604/1/10845 – Spis parafii Świr  za rok 1926
• LVIA Fond 694/5/4072 – Spis parafii Sorokpol (Powiewiórka)  za rok 1926
• LVIA Fond 694/5/3461 – Spis parafii Pelikany  za rok 1926
• LVIA Fond 694/5/2436 – Spis kolędowy parafii Landwarów  za rok 1926
• LVIA Fond 694/5/16036 – Spis parafii Ikaźń  za rok 1926 

Ponadto, udało się pozyskać spisy parafialne dekanalne z XIX wieku:

• Dekanat Wileński zamiejski z 1859 roku (parafie: Niemenczyn, Suderwa, Dukszty, Kiernów, Czabiszki, Muśniki, Mejszgołą, Werki),
• Dekanat Nadwilejski z 1871 roku (parafie: Wołkołata, Duniłowicze, Dzierkowszczyzna, Łuczaj, Zadziew, Postawy, Parafianowo, Miadzioł),
• Dekanat Wilejski z 1868 roku (parafie: Radoszkowice, Budsław, Dołhinów, Kościeniewicze, Olkowicze, Krzywicze),
• Spis wiernych parafii Ilja z 1862 i 1865 roku (Dekanat Wilejski)
• Spis wiernych parafii Granne z 1843 roku.

INDEKSACJA

W 2019 roku Grodzieński Zespół Indeksacyjny przy Stowarzyszeniu Rodów Grodzieńskich wykonał indeksację następujących zasobów:

• Księgi metrykalne parafii rzymsko-katolickiej w Jeziorach:
• chrzty lata 1773-1818 oraz 1848-1850
• śluby lata 1848-1850
• zgony lata 1785-1819 oraz 1848-1850
• Taryfa kurzących się dymów powiatu grodzieńskiego z 1775 roku
• Spis wiernych parafii rzymskokatolickiej w Kuźnicy z 1909 roku
• Spis wiernych parafii rzymskokatolickiej w Kundzinie z 1909 roku
• Spis wiernych parafii rzymskokatolickiej w Nowym Dworze z 1909 roku
• Spis wiernych parafii rzymskokatolickiej w Odelsk z 1909 roku

PRZEDSIĘWZIĘCIA W TRAKCIE REALIZACJI (zakończenie w 2020 roku)

 W 2019 roku rozpoczęto realizację kilku przedsięwzięć indeksacyjnych
i wydawniczych, których efekt ukaże się w 2021 roku:

 Indeksacja

• Spis wiernych parafii rzymskokatolickiej w Kozłowiczach z 1926 roku
• Spis wiernych parafii rzymskokatolickiej w Kaszubińcach z 1926 roku
• Spis wiernych parafii rzymskokatolickiej Bernardyńskiej w Grodnie z roku 1926

 PR005 Zapomniane kościoły, parafie i cmentarze Grodzieńszczyzny:

• TOM I – Cmentarz rzymskokatolicki w Kaszubińcach
• TOM II – Cmentarz rzymskokatolicki w Żydomli

 PR006 Zapomniane miejsca Grodzieńszczyzny

• TOM I – Powiat grodzieński, Brzostowica Wielka
• TOM II – Powiat grodzieński, Brzostowica Mała, Murowana i Drewniana

PR008 Mieszkańcy Grodzieńszczyzny w XIX-XX wieku w świetle spisów parafialnych:

• TOM III – Dekanat grodzieński, Spis wiernych parafii rzymskokatolickiej
  w Kaszubińcach z roku 1926
• TOM IV – Dekanat grodzieński, Spis wiernych parafii rzymskokatolickiej
  w Kozłowiczach z roku 1926
• TOM V – Dekanat grodzieński, Spis wiernych parafii rzymskokatolickiej Bernardyńskiej w Grodnie z roku 1926
• TOM VI – Dekanat sokólski, Spis wiernych parafii rzymskokatolickiej
  w Kuźnicy z roku 1909

 PLANY WYDAWNICZE NA 2020 ROK

Zarówno w 2018, jak i 2019 roku nie udało się zrealizować planowanych przedsięwzięć wydawniczych z cyklu Biblioteka Rodów Grodzieńskich. Dołożymy wszelkich starań, aby do końca 2020 roku ukazały się publikacje z serii:  

PR007 – Taryfa kurzących się dymów w powiecie grodzieńskim z 1775 roku

PR008 Mieszkańcy Grodzieńszczyzny w XIX-XX wieku w świetle spisów parafialnych:

• TOM I – Dekanat grodzieński, Spis wiernych parafii Jeziory z roku 1852
• TOM II – Dekanat grodzieński, Spis wiernych parafii Jeziory z roku 1926

 PR009 Indeksy grodzieńskich ksiąg metrykalnych z XVIII-XX wieku:

• TOM I – Dekanat Grodzieński, parafia rzymskokatolicka w Jeziorach, Liber Baptisatorum, Copulatorum, Mortuorum z lat 1773-1799
• TOM II – Dekanat Grodzieński, parafia rzymskokatolicka w Jeziorach, księgi chrztów, część I lata 1800-1850
• TOM III – Dekanat Grodzieński, parafia rzymskokatolicka w Jeziorach, księgi zaślubionych, część I lata 1800-1850
  TOM IV – Dekanat Grodzieński, parafia rzymskokatolicka w Jeziorach, księgi zgonów, część I lata 1800-1850.

W dziale
„UDOSTĘPNIANIE ZBIORÓW – SPISY WIERNYCH PARAFII
RZYMSKO-KATOLICKICH Z XX wieku”
przybyło 19 nowych spisów parafialnych i kolędowych z dekanatów:
Brasław, Brzostowica Wielka, Głębokie, Lida, Miory, nadwilejski, Święciany,
Świr, Wilejka, Wiszniew, Troki

1. Spis parafii Głębokie 1926 – Fond 694 opis 5 dzieło 883
2. Spis parafii Dzisna 1926 – Fond 694 opis 5 dzieło 1145
3. Spis parafii Wojstom 1909 – Fond 604 opis 1 dzieło 7062
4. Spis parafii Olkowicze 1926 – Fond 694 opis 5 dzieło 3207
5. Spis parafii Iwje 1911 roku – Fond 604 opis 1 dzieło 8671
6. Spis parafii Świr z 1926  – Fond 604 opis 1 dzieło 10845
7. Spis parafii Sorokpol (Powiewiórka) z 1926 – Fond 694 opis 5 dzieło 4072
8. Spis kolędowy parafii Postawy 1926 – Fond 694 opis 5 dzieło 3458
9. Spis parafii Pelikany z 1926  – Fond 694 opis 5 dzieło 3461
10. Spis kolędowy parafii Landwarów 1926 – Fond 694 opis 5 dzieło 2436
11. Spis parafii Iszczołna 1909   – Fond 604 opis 1 dzieło 8691
12. Spis parafii Ikaźń 1926 – Fond 694 opis 5 dzieło 1603
13. Spis parafii Hruzdowo 1926  – Fond 694 opis 5 dzieło 920
14. Spis parafii Parafjanów 1926 – Fond 694 opis 5 dzieło 3375
15. Spis parafii Werejki 1926 – Fond 694 opis 5 dzieło 665
16. Spis parafii Dokszyce 1926 – Fond 604 opis 1 dzieło 8123
17. Spis parafii Dołhinów 1909 – Fond 604 opis 1 dzieło 8053
18. Spis parafii Wołkołata 1926 – Fond 604 opis 1 dzieło 7151
19. Spis parafii Ilja 1926 – Fond 694 opis 5 dzieło 1637

kliknij – UDOSTĘPNIANIE ZBIORÓW

W dniu 30.08.2019 roku w malowniczej scenerii restauracji Grand Kredens
w Warszawie odbyło się mini spotkanie członków Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich – zarząd reprezentował wiceprezes Piotr Paweł Cypla.
Gościem honorowym był członek naszego Stowarzyszenia mieszkający na stałe w Chicago w Stanach Zjednoczonych Ameryki – Anna Nowobilska-Vasilios wywodząca się
z rodów Orechwa, Czerniewski i Tołoczko.  Pani Ani towarzyszyła bliska kuzynka – Jolanta Klawe – również członek Stowarzyszenia.

Dziadkami Pani Anny ze strony mamy Krystyny byli Kazimierz Orechwa i Rufina z domu Czerniewska. Pradziadkami Józef Orechwa i Wiktoria Cydzik oraz Konstanty Czerniewski
i Maria z domu Tołoczko. Kolejne pokolenia przodków macierzystych (pradziadkowie)
w jej linii to: Jerzy Orechwa i Ewa Żuk, Kazimierz Cydzik i Katarzyna z domu Jurowska oraz Wacław Czerniewski z Katarzyną z domu Wincza i Tomasz Tołoczko z Teklą z domu Trzeciak… Udokumentowana genealogia przodków Pani Anny sięga wielu kolejnych pokoleń i koligacji z kolejnymi rodami grodzieńskimi, takimi jak: Eysymont, Bylczyński, Łozowicki, Bohatyrowicz… Z powyższego wynika, że przodkowie Pani Anny wywodzili się
z wielu znamienitych grodzieńskich rodów, legitymujących się herbami: Rogala, Szreniawa, Ogończyk, Pobóg, Prawdzic, Korab, Przyjaciel,
Lubicz (dwukrotnie), Sas…

Wspólnym przodkiem dla obydwu Pań biorących w spotkaniu byli Konstanty Czerniewski
i Maria z domu Tołoczko. Jedna z ich córek wyszła za Wincentego Klawe syna Józefa
i Elżbiety z domu Świokło.

Pani Anna Nowobliski-Vasilios podjęła się dzieła stworzenia ręcznie malowanych herbów (olej na płótnie), które zostaną wykorzystane w „Herbarzu Rodów Grodzieńskich”.
Na chwilę obecną powstały już 22 herby: Biszping (Bisping), Bończa, Dęboróg, Drogomir, Grzymała, Jasieńczyk, Korab, Kościesza, Kotwicz, Krzywda, Lis, Nałęcz, Ogończyk, Pobóg, Podkowa, Prawdzic, Przyjaciel, Rogala, Sas, Sulima, Szreniawa i Wieniawa…To zaledwie wierzchołek góry lodowej, ale początek to jednak doskonały…

Każdy herb stworzony przez Anię to kawał ciężkiej pracy – jak sama stwierdziła „rysowanie zajmuje około 1-2 godzin, malowanie około 6 godzin…”

Powstawały etapami – szkic ołówkiem, wstępne tło, barwienie labr lub trzymaczy
(części zewnętrzne tarczy), hełmów heraldycznych, klejnotów, elementów tarczy
(pole, figura/godło), dodawanie występujących ornamentów…
Ostatnim etapem był dobór odpowiedniego tła i jego stylizacja (cienie, przebarwienia).

herb Korab – etapy tworzenia

herb LIS – etapy tworzenia

Prace nad poszczególnymi herbami rozpoczęły się na początku 2018 roku, a zakończyły zaledwie na dwa dni przed przylotem do Polski – 28 VIII 2019 roku.
Dosyć istotnym problemem był wybór odpowiedniej formy przekazu artystycznego,
wybór tła, odpowiednich barw, a także odmiany danego herbu, ponieważ część z herbów takowe posiadały. Istotne było zachowanie zasad blazonowania (wymogów heraldyki), prawidłowe odzwierciedlenie klejnotu, koloru tarczy herbowej, itp.
Tło na którym przedstawiano tarcze herbowe są jedynie wizją artystyczną umożliwiającą podkreślenie walorów właściwego motywu. Tak powstały pierwsze 22 herby, malowane olejno na płótnie o rozmiarze 23/30,5 cm…

Każdy z wykonanych herbów został dodatkowo sygnowany osobną miniaturą i autorską adnotacją Anny Nowobilskiej-Vasilios, wykonaną na kartoniku o wymiarach 5/11,5 cm.

Niedługo – za zgodą autorki, oryginały herbów wraz z miniaturami zostaną wystawione
na aukcjach internetowych, z których uzyskane środki zostaną wykorzystane na realizację innych celów statutowych Stowarzyszenia, w tym na działalność wydawniczą związaną
z opisywaniem poszczególnych rodów szlacheckich. Każdy herb będzie posiadał także certyfikat autentyczności wystawiony przez Stowarzyszenie Rodów Grodzieńskich.
Nie przewiduje się tworzenia kolejnych herbów tego samego rodzaju – będą to więc egzemplarze jedyne w swoim rodzaju…

Kopie tych przecudownych małych dziełek zostaną wykorzystane
w „Herbarzu Rodów Grodzieńskich”. 

Możliwe także będzie zamówienie kart pocztowych (z kopertą) o wymiarach 21.5/14 cm zawierających kopie poszczególnych herbów autorstwa Pani Anny Nowobilskiej-Vasilios. Poniżej kilka przykładów…

Zdrowych Spokojnych Świąt Wielkanocnych,

spędzonych w gronie rodzinnym 

oraz samych słonecznych i cudownych dni życzy

Zarząd
Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich

Podjęliśmy decyzję o udostępnieniu niektórych naszych zasobów szerszemu gronu osób nie zrzeszonych w Stowarzyszeniu Rodów Grodzieńskich,
ale tak jak my zainteresowanych historią Grodzieńszczyzny.

Link do zakładki udostępniania zasobów

Bardzo pokaźną grupę tych zasobów stanowią:
SPISY WIERNYCH PARAFII RZYMSKO-KATOLICKICH Z XIX-XX wieku

Spisy parafialne nazywane również spisami wiernych lub spisami osób przystępujących
do spowiedzi, są doskonałym źródłem informacji o mieszkańcach wyznania rzymsko-katolickiego danej parafii. W spisach poznajemy całe rodziny z imion, nazwisk, nazwisk rodowych (żony) i wieku. Dowiadujemy się w jakiej okolicy, folwarku lub wsi mieszkali.
W przypadku braku ksiąg metrykalnych z danego okresu jest to niezwykle cenne źródło uzupełniające do dalszych poszukiwań genealogicznych.   

Przynależność parafii do dekanatów ulegała zmianom – poniżej przedstawiono wykaz parafii z przypisaniem na wskazywany rok.    

Dekanat Grodno

1. LVIA 604/3/1190_1 Spis parafii Mosty za rok 1852
2. LVIA 604/3/1190_2 Spis parafii Grodno Fara za rok 1852
3. LVIA 604/3/1190_3 Spis parafii Grodno Zaniemeński za rok 1852
4. LVIA 604/3/1190_4 Spis parafii Indura za rok 1852
5. LVIA 604/3/1190_5 Spis parafii Jeziory za rok 1852
6. LVIA 604/3/1190_6 Spis parafii Wielkie Ejsymonty za rok 1852
7. LVIA 604/3/1190_7 Spis parafii Hoża za rok 1852
8. LVIA 604/3/1190_8 Spis parafii Kamionka za rok 1852
9. LVIA 604/3/1190_9 Spis parafii Krynki za rok 1852
10. LVIA 604/3/1190_10 Spis parafii Kwasówka za rok 1852
11. LVIA 604/3/1190_11 Spis parafii Łunna za rok 1852
12. LVIA 604/3/1190_12 Spis parafii Wielka Brzostowica za rok 1852
13. LVIA 604/3/1190_13 Spis parafii Mała Brzostowica za rok 1852
14. LVIA 604/3/1190_14 Spis parafii Usnarz za rok 1852
15. LVIA 604/3/1190_15 Spis parafii Przewałka za rok 1852
16. LVIA 604/3/1201_1 Spis parafii Jeziory za rok 1853
17. LVIA 604/3/1201_2 Spis parafii Kamionka za rok 1853
18. LVIA 604/3/1210_1 Spis parafii Jeziory za rok 1854
19. LVIA 604/3/1210_2 Spis parafii Kamionka za rok 1854
20. LVIA 604/3/1220_1 Spis parafii Mosty za rok 1855
21. LVIA 604/3/1220_2 Spis parafii Grodno Fara za rok 1855
22. LVIA 604/3/1220_3 Spis parafii Grodno Bernardyni za rok 1855
23. LVIA 604/3/1220_4 Spis parafii Grodno Zaniemeński za rok 1855
24. LVIA 604/3/1220_5 Spis parafii Indura za rok 1855
25. LVIA 604/3/1220_6 Spis parafii Usnarz za rok 1855
26. LVIA 604/3/1220_7 Spis parafii Jeziory za rok 1855
27. LVIA 604/3/1220_8 Spis parafii Wielkie Ejsymonty za rok 1855
28. LVIA 604/3/1220_9 Spis parafii Hoża za rok 1855
29. LVIA 604/3/1220_10 Spis parafii Kamionka za rok 1855
30. LVIA 604/3/1220_11 Spis parafii Krynki za rok 1855
31. LVIA 604/3/1220_12 Spis parafii Kwasówka za rok 1855
32. LVIA 604/3/1220_13 Spis parafii Łunna za rok 1855
33. LVIA 604/3/1220_14 Spis parafii Wielka Brzostowica za rok 1855
34. LVIA 604/3/1220_15 Spis parafii Mała Brzostowica za rok 1855
35. LVIA 604/3/1220_16 Spis parafii Przewałka za rok 1855
36. LVIA 604/3/1227_1 Spis parafii Jeziory za rok 1856
37. LVIA 604/3/1227_2 Spis parafii Kamionka za rok 1856
38. LVIA 604/3/1294_1 Spis parafii Jeziory za rok 1857
39. LVIA 604/3/1294_2 Spis parafii Kamionka za rok 1857
40. LVIA 604/3/1294_3 Spis parafii Wielkie Ejsymonty za rok 1857
41. LVIA 604/3/1251_1 Spis parafii Jeziory za rok 1858
42. LVIA 604/3/1251_2 Spis parafii Kamionka za rok 1858
43. LVIA 604/3/1251_3 Spis parafii Łunna za rok 1858
44. LVIA 604/3/1261_1 Spis parafii Jeziory za rok 1859
45. LVIA 604/3/1261_2 Spis parafii Kamionka za rok 1859
46. LVIA 604/3/1289_1 Spis parafii Grodno Fara za rok 1860
47. LVIA 604/3/1289_2 Spis parafii Grodno Bernardyni za rok 1860
48. LVIA 604/3/1289_3 Spis parafii Grodno Zaniemeński za rok 1860
49. LVIA 604/3/1289_4 Spis parafii Indura za rok 1860
50. LVIA 604/3/1289_5 Spis parafii Usnarz za rok 1860
51. LVIA 604/3/1289_6 Spis parafii Jeziory za rok 1860
52. LVIA 604/3/1289_7 Spis parafii Hoża za rok 1860
53. LVIA 604/3/1289_8 Spis parafii Przewałka za rok 1860
54. LVIA 604/1/7549– Spis parafii Grodno (Bernardyni) za rok 1926
55. LVIA 694/1/8419– Spis parafii Jeziory za rok 1926
56. LVIA 694/5/2187– Spis parafii Kamionka za rok 1926

 Dekanat Zdzięcioł/Archiecezja Wileńska/Metropolia Wileńska

1. LVIA 604/1/8003– Spis parafii Zdzięcioł za rok 1926
2. LVIA 604/1/8294 – Spis parafii Dworzec za rok 1926
3. LVIA 604/1/9519– Spis parafii Mołczadź za rok 1926
4. LVIA 604/1/10325– Spis parafii Rędzinowszczyzna za rok 1926 
5. LVIA 694/5/3705– Spis parafii Rohotna za rok 1926  
6. LVIA 694/5/4229– Spis parafii Skrundzie za rok 1926 

Dekanat Kalwaria/Archiecezja Wileńska/Metropolia Wileńska

1. LVIA Fond 604/1/6714– Spis parafii werkowsko-kalwaryskiej za rok 1909

 Dekanat Oszmiana

1. LVIA 604/3/1203_1 Spis parafii Bienica za rok 1852
2. LVIA 604/3/1203_2 Spis parafii Holszany za rok 1852
3. LVIA 604/3/1203_3 Spis parafii Graużyszki za rok 1852
4. LVIA 604/3/1203_4 Spis parafii Żuprany za rok 1852
5. LVIA 604/3/1203_5 Spis parafii Krewo za rok 1852
6. LVIA 604/3/1203_6 Spis parafii Murowana Oszmiana za rok 1852
7. LVIA 604/3/1203_7 Spis parafii Oszmiana za rok 1852
8. LVIA 604/3/1203_8 Spis parafii Smorgonie za rok 1852
9. LVIA 604/3/1203_9 Spis parafii Soły za rok 1852

 Dekanat Troki

1. LVIA 604/3/1180_1 Spis parafii Barbaryszki za rok 1852
2. LVIA 604/3/1180_2 Spis parafii Giegużyn za rok 1852
3. LVIA 604/3/1180_3 Spis parafii Dorsuniszki za rok 1852
4. LVIA 604/3/1180_4 Spis parafii Jewie za rok 1852
5. LVIA 604/3/1180_5 Spis parafii Żyżmory za rok 1852
6. LVIA 604/3/1180_6 Spis parafii Żośle za rok 1852
7. LVIA 604/3/1180_7 Spis parafii Kowale za rok 1852
8. LVIA 604/3/1180_8 Spis parafii Kietowiszki za rok 1852
9. LVIA 604/3/1180_9 Spis parafii Kozakiszki za rok 1852
10. LVIA 604/3/1180_10 Spis parafii Nowe Troki za rok 1852
11. LVIA 604/3/1180_11 Spis parafii Poporcie za rok 1852
12. LVIA 604/3/1180_12 Spis parafii Rudniki za rok 1852
13. LVIA 604/3/1180_13 Spis parafii Stare Troki za rok 1852
14. LVIA 604/3/1180_14 Spis parafii Rykonty za rok 1852
15. LVIA 604/3/1180_15 Spis parafii Sumiliszki za rok 1852
16. LVIA 604/3/1180_16 Spis parafii Użugoście za rok 1852

 Dekanat Wiszniew

1. LVIA 604/3/1185_1 Spis parafii Wiszniew za rok 1852
2. LVIA 604/3/1185_2 Spis parafii Traby za rok 1852
3. LVIA 604/3/1185_3 Spis parafii Dudy za rok 1852
4. LVIA 604/3/1185_4 Spis parafii Derewna za rok 1852
5. LVIA 604/3/1185_5 Spis parafii Surwiliszki za rok 1852
6. LVIA 604/3/1185_6 Spis parafii Naliboki za rok 1852
7. LVIA 604/3/1185_7 Spis parafii Łosk za rok 1852
8. LVIA 604/3/1185_8 Spis parafii Zabrzeź za rok 1852
9. LVIA 604/3/1185_9 Spis parafii Iwje za rok 1852
10. LVIA 604/3/1185_10 Spis parafii Wołożyn za rok 1852
11. LVIA 604/3/1185_11 Spis parafii Dziewieniszki za rok 1852
12. LVIA 604/3/1185_12 Spis parafii Konwaliszki za rok 1852
13. LVIA 604/3/1185_13 Spis parafii Łazduny za rok 1852
14. LVIA 604/3/1185_14 Spis parafii Gieraniony za rok 1852
15. LVIA 604/3/1185_15 Spis parafii Hordziłów za rok 1852
16. LVIA 604/3/1185_15 Spis parafii Oborek za rok 1852
17. LVIA 604/3/1185_15 Spis parafii Lipniszki za rok 1852

 Dekanat Słonimski

1. LVIA 604/3/1191_1 Spis parafii Dereczyn za rok 1852
2. LVIA 604/3/1191_2 Spis parafii Dworzec za rok 1852
3. LVIA 604/3/1191_3 Spis parafii Dziewiątkowicze Nowe za rok 1852
4. LVIA 604/3/1191_4 Spis parafii Zdzięciął za rok 1852
5. LVIA 604/3/1191_5 Spis parafii Kossów za rok 1852
6. LVIA 604/3/1191_6 Spis parafii Łukonica Kościelna za rok 1852
7. LVIA 604/3/1191_7 Spis parafii Olszew za rok 1852
8. LVIA 604/3/1191_8 Spis parafii Rędzinowszczyzna za rok 1852
9. LVIA 604/3/1191_9 Spis parafii Skrundzie za rok 1852
10. LVIA 604/3/1191_10 Spis parafii Rohotna za rok 1852
11. LVIA 604/3/1191_11 Spis parafii Różana za rok 1852
12. LVIA 604/3/1191_12 Spis parafii Słonim za rok 1852

 Dekanat Sokółka

1. LVIA 604/3/1186_1 Spis parafii Odelsk za rok 1852
2. LVIA 604/3/1186_2 Spis parafii Szudziałowo za rok 1852
3. LVIA 604/3/1186_3 Spis parafii Kundzin za rok 1852
4. LVIA 604/3/1186_4 Spis parafii Kuźnica za rok 1852
5. LVIA 604/3/1186_5 Spis parafii Sokolany za rok 1852
6. LVIA 604/3/1186_6 Spis parafii Nowy Dwór za rok 1852
7. LVIA 604/3/1186_7 Spis parafii Sokółka za rok 1852

 Dekanat Wołkowyski

1. LVIA 604/3/1254_1 Spis parafii Werejki za rok 1859
2. LVIA 604/3/1254_2 Spis parafii Wołkowysk za rok 1859
3. LVIA 604/3/1254_3 Spis parafii Wołpa za rok 1859
4. LVIA 604/3/1254_4 Spis parafii Hniezno za rok 1859
5. LVIA 604/3/1254_5 Spis parafii Zalewa za rok 1859
6. LVIA 604/3/1254_6 Spis parafii Krzemienica za rok 1859
7. LVIA 604/3/1254_7 Spis parafii Łysaków za rok 1859
8. LVIA 604/3/1254_8 Spis parafii Międzyrzecz za rok 1859
9. LVIA 604/3/1254_9 Spis parafii Mścibów za rok 1859
10. LVIA 604/3/1254_10 Spis parafii Narewka za rok 1859
11. LVIA 604/3/1254_11 Spis parafii Piaski za rok 1859
12. LVIA 604/3/1254_12 Spis parafii Porozów za rok 1859
13. LVIA 604/3/1254_13 Spis parafii Repla za rok 1859
14. LVIA 604/3/1254_14 Spis parafii Roś za rok 1859
15. LVIA 604/3/1254_15 Spis parafii Świsłocz za rok 1859
16. LVIA 604/3/1254_16 Spis parafii Strubnica za rok 1859
17. LVIA 604/3/1254_17 Spis parafii Szydłowice za rok 1859
18. LVIA 604/3/1254_18 Spis parafii Jałówka za rok 1859

 Dekanat Lidzki

1. LVIA 604/3/1211_1 Spis parafii Białohruda za rok 1854
2. LVIA 604/3/1211_2 Spis parafii Gieraniony za rok 1854
3. LVIA 604/3/1211_3 Spis parafii Dziembrów za rok 1854
4. LVIA 604/3/1211_4 Spis parafii Jelsk za rok 1854
5. LVIA 604/3/1211_5 Spis parafii Żyrmuny za rok 1854
6. LVIA 604/3/1211_6 Spis parafii Żołudek za rok 1854
7. LVIA 604/3/1211_7 Spis parafii Lack za rok 1854
8. LVIA 604/3/1211_8 Spis parafii Lida za rok 1854
9. LVIA 604/3/1211_9 Spis parafii Nieciecz za rok 1854
10. LVIA 604/3/1211_10 Spis parafii Nowy Dwór za rok 1854
11. LVIA 604/3/1211_11 Spis parafii Różanka za rok 1854
12. LVIA 604/3/1211_12 Spis parafii Trokiele za rok 1854
13. LVIA 604/3/1211_13 Spis parafii Szczuczyn za rok 1854
14. LVIA 604/1/6042– Spis parafii Białohruda za rok 1926
15. LVIA 694/5/4759– Spis parafii Szczuczyn za rok 1926
16. LVIA 694/5/3752– Spis parafii Różanka za rok 1926

Autor: Piotr Paweł Cypla

Jakiś czas temu na stronie Ministerstwa Cyfryzacji opublikowano statystyki dotyczące między innymi występowania (frekwencji) nazwisk w Polsce w 2018 roku. W tabeli poniżej przedstawiono zaledwie ponad 100 nazwisk – oczywiście jest to lista niepełna. Zobaczmy zatem jak prezentują się obecnie w Polsce nazwiska typowo grodzieńskie…

lista alfabetyczna

Jakie z tego płyną wnioski?

Według Jarosława Macieja Zawadzkiego – autora książki pt. „1000 najpopularniejszych nazwisk w Polsce” (Warszawa 2002), nazwiska na podstawie frekwencji ich występowania można podzielić na co najmniej osiem kategorii:

• najpopularniejsze – powyżej 75 000 osób
• bardzo popularne – 37 001 – 75 000 osób
• popularne – 16 001 – 37 000 osób
• o średniej frekwencji – 2001 – 16 000 osób
• o niskiej frekwencji – 901 – 2000 osób
• rzadkie – 31 – 900 osób
• unikaty – 10 – 30 osób
• kurioza – 1 – 9 osób

Część nazwisk grodzieńskich pojawiła się w Polsce dopiero po zakończeniu II wojny światowej w czasach powszechnej repatriacji Polaków z dawnych obszarów kresowych. Spora grupa nazwisk występowała w Polsce już w XV wieku, np. Kulikowski, Lisowski, Żukowski – potomkowie tych rodów przybyli na Grodzieńszczyznę na przełomie XVI wieku i tam pozostawali przez kolejne wieki. 

Nazwiska typowo grodzieńskie, takie jak: Dobrzylewski, Docha, Glindzicz, Jaskołd w 2018 roku nie posiadają w Polsce żadnej reprezentacji. Grupę nazwisk w kategorii kurioza stanowią: Ejsmond/Ejsymondt/Ejsmondt/Ejsmontt, Poczobutt-Odlanicki, Dowmontt, Cypla. W tej grupie 23 z 44 osób tworzą oboczności nazwiska Ejsymot.

lista według frekwencji nazwiska

Frekwencję 244 osób  tworzą nazwiska z kategorii unikaty, gdzie dosyć widocznie pojawiają się oboczności nazwisk z kategorii kurioza.

lista według frekwencji nazwiska

Kolejną  dosyć reprezentatywną grupę tworzą nazwiska z kategorii rzadkie, które łącznie nosi 16 109 osób skupionych tak naprawdę w 55 rodach (występujące oboczności nazwisk). 

lista według frekwencji nazwiska

W kategorii nazwisk o niskiej frekwencji pojawia się 11 931 osób zawartych w 8 rodach:

lista według frekwencji nazwiska

Ostatnią grupę stanowią nazwiska zaliczane do kategorii o średniej frekwencji – łącznie 14 nazwisk z reprezentacją 72 937 osób:

lista według frekwencji nazwiska

Współcześnie w Polsce nazwiska o grodzieńskich korzeniach nosi łącznie 101 275 osób,
w tym: 50 426 płci męskiej i 50 849 płci żeńskiej. Żadne z nazwisk grodzieńskich nie osiąga najwyższych kategorii (najpopularniejszych, bardzo popularnych, popularnych). 

Rok 2018 – to drugi oficjalny rok działalności Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich. Co w tym czasie udało nam się zdziałać,
a czego nie zrobiliśmy? Zapewne lista tego co planowano, a czego nie zrobiono byłaby dłuższa…

SPRAWY ORGANIZACYJNE

Nastąpiły zmiany we władzach Stowarzyszenia – w Zarządzie na stanowisku skarbnika oraz w Komisji Rewizyjnej na stanowisku Przewodniczącego. Zarząd obradował dwukrotnie i wydał łącznie 6 uchwał.

CZŁONKOWIE I SYMPATYCY STOWARZYSZENIA

Obecnie Stowarzyszenie posiada 30 członków, w tym 26 członków zwyczajnych
i 4 wspierających. Dwóch członków zwyczajnych Stowarzyszenia zostało usuniętych
z naszych szeregów z powodu niewywiązywania się z zobowiązań statutowych.
Nasi członkowie pochodzą nie tylko z Polski – wśród nas są również mieszkańcy Niemiec, Hiszpanii, Stanów Zjednoczonych i oczywiście Białorusi. Członkami naszego stowarzyszenia są potomkowie wielu rodów Grodzieńszczyzny – należy tu wymienić między innymi: Tołoczko (Tołłoczko) herbu Pobóg, Jurowski herbu Przyjaciel, Sipowicz herbu Lis, Cydzik herbu Prawdzic, Bylczyński herbu Dęboróg, Ejsymont herbu Korab, Orechwo herbu Rogala, Czerniawski (Czerniewski) herbu Szreniawa, Sarosiek herbu Podkowa, Cypla herbu Kościesza, Jagielnicki herbu Leliwa… Mamy również dosyć duże grono sympatyków. Utrzymujemy także kontakty z przedstawicielami takich rodów Grodzieńskich, jak: Lisowscy herbu Lis, Konstantynowicz herbu Lis, Kulikowski herbu Drogomir,  Hamulecki herbu Sulima, Starzyński herbu Dęboróg, Obuchowski herbu własnego… Efektem tych kontaktów jest wzajemna współpraca i pozyskiwanie materiałów źródłowych.

SPRAWY FINANSOWE

Na dzień 31 XII 2018 roku saldo rachunku bankowego Stowarzyszenia wynosi
10 264,87 zł, w tym 800,00 zł z tytułu składek członkowskich wpłaconych na 2019 rok. Wpływy ze składek członkowskich w 2018 roku wyniosły 4 700,00 zł
oraz 34,65 zł z odsetek bankowych. W 2018 roku otrzymaliśmy darowizny na cele statutowe w wysokości 1 901,81 zł, łącznie od 10 darczyńców, za co im serdecznie dziękujemy. W bieżącym roku poniesiono koszty w łącznej wysokości 2 505,09 zł na sfinansowanie wyjazdów do archiwów litewskich (LVIA Wilno) i białoruskich (NIAB Grodno) oraz utrzymanie domeny i powierzchni dyskowej strony internetowej Stowarzyszenia. W 2018 roku nie prowadzono odpłatnej działalności pożytku publicznego.

DZIAŁALNOŚĆ MEDIALNA

Na portalu społecznościowym „facebook” prowadzimy grupę sympatyków naszego Stowarzyszenia – prawie każdego tygodnia przybywają do nas nowe osoby zainteresowane tematyką rodów Grodzieńskich. W 2017 roku grupa liczyła 87 członków obecnie 162. Równie duże zainteresowanie ma nasza strona na tym samym portalu – ponad 977 osób obserwuje stronę, a 990 ją polubiło. Wiele osób do nas pisze, przesyła zdjęcia i opisuje historię swoich rodzin.

Dosyć aktywnie w 2018 roku działało także forum Rodów Grodzieńskich. W 2017 roku forum posiadało prawie 600 użytkowników, a obecnie 686 (przybyło 91 nowych użytkowników). Statystyki forum w 2018 roku odnotowały 833 445 wejścia,
z 2 942 178 wszystkich wejść odnotowanych od początki istnienia forum, czyli
od 2012 roku. W stosunku do 2017 roku nastąpił wzrost o 257 989 wejść.
Na forum funkcjonują obecnie 664 wątki, a w nich 2 917 wpisów. Powyższe może świadczyć o tym, że popularność tematyki związanej z Grodzieńszczyzną rośnie,
z czego bardzo się cieszymy…

W 2018 roku na portalu Stowarzyszenia rodygrodzienskie.pl zamieszczono następujące publikacje:

• Sygnatariusze Sejmiku w Grodnie 1792 rok (projekt Pani Alicji Rybałko realizowany przy współudziale Stowarzyszenia)
• Apolonia Lisowska z domu Konstantynowicz – najstarsza Polka?
• Władysław Tołoczko – patriota, czy zdrajca polskości? Kontynuacja…
• Był sobie szlachcic niegodny pochówku…
• Tropem bohatera – opowieść o gen. Leopoldzie Okulickim

ZREALIZOWANE PRZEDSIĘWZIĘCIA

W 2018 roku Stowarzyszenie wystartowało w dwóch programach ogłoszonych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego: Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą Miejsca Pamięci Narodowej za granicą. Opracowaliśmy łącznie
5 wniosków, które w pełnym zakresie dotyczyły Grodzieńszczyzny. Niestety nie udało nam się zakwalifikować do tych programów.

Kolejne ważnym przedsięwzięciem, w które zaangażowani byli przedstawiciele Stowarzyszenia to kolejny – trzeci już Zjazd Rodu Tołłoczko/Tołoczko. Zjazd odbył 27 I 2018 roku w Pułtuskim Zamku. Na portalu rodygrodzienskie.pl utworzono zakładkę „Grupy rodowe – Tołłoczko/Tołoczko”, na której gromadzone są informacje o tym rodzie. Stowarzyszenie powyższą grupę rodową objęło swoim patronatem.

W 2018 roku przedstawiciel Stowarzyszenia – Rafał Jurowski odwiedzał dwukrotnie Narodowe Historyczne Archiwum Białorusi w Grodnie (NIAB). Celem tych wizyt było pozyskanie w archiwum części tzw. Fondu 92, w którym znajdują się niezwykle ciekawe dokumenty wytworzone w XIX wieku przez Powiatowego Marszałka Szlachty. Prace nad tym fondem rozpoczęły się już w 2017 roku. Do chwili obecnej pozyskano znaczącą część zbiorów:

• NIAB Fond 92 dzieło 90 – Spis szlachty powiatu grodzieńskiego II klasy (1899)
• NIAB Fond 92 dzieło 254 – Opisanie Szlacheckich nieruchomych własności uczynione wedle Alfabetycznego porządku, z wyszczególnieniem iaką który Dziedzic posiada własność
• NIAB Fond 92 dzieło 256 – Lista, czyli spisanie Familij Szlacheckich wedle porządku Alfabetycznego Powiatu Grodzieńskiego
• NIAB Fond 92 dzieło 258 – Spis mieszkańców grodzieńskiego powiatu na 1832 rok

Z fondu 694 pozyskano dokumenty związane z powstaniem w XX wieku nowych parafii
i cmentarzy grodzieńskich takich jak: Kaszubińce, Kozłowicze i Żydomla oraz funkcjonowaniem innych już istniejących:

• NIAB Fond 694 opis 5 dzieło 2125 i 2127 – Kaszubińce cmentarz
• NIAB Fond 694 opis 5 dzieło 2154 – parafia Kozłowicze
• NIAB Fond 694 opis 5 dzieło 2123 – Komitet parafialny w Żydomli
• NIAB Fond 694 opis 5 dzieło 1350 i 1384 – parafia Żydomla
• NIAB Fond 694 opis 5 dzieło 1274 – parafia Jeziory
• NIAB Fond 694 opis 1 dzieło 3381 – Wizytacje XVIII wiek fragment.
  Kamionka, Jeziory
• NIAB Fond 886 opis 3 dzieło 4145 – Spis parafialny rzymsko-katolickiego Kościoła w Kozłowiczach dokonany w 1926 roku
• NIAB Fond 886 opis 3 dzieło 4145 – Spis parafialny rzymsko-katolickiego Kościoła w Kaszubińcach dokonany w 1926 roku

Rafał Jurowski odbył również podróż do Wilna, gdzie w Litewskim Narodowym Archiwum Historycznym (LVIA) pozyskał dla Stowarzyszenia liczne dokumenty dotyczące parafii grodzieńskich – tzw. spisy parafialne, w tym:

• LVIA Fond 604 opis 1 dzieło 8294 – Spis parafii dworzeckiej za 1926 rok
• LVIA Fond 604 opis 1 dzieło 6714 – Spis werkowsko-kalwaryskiej parafii za 1909 rok
• LVIA Fond 604 opis 1 dzieło 6042 – Spis białohrudzkiej parafii za rok 1926
• LVIA Fond 604 opis 1 dzieło 7742 – Spisy parafian hnieznienskiej parafii
  w latach 1905-1905 którzy przeszli z prawosławia na katolicyzm
• LVIA Fond 694 opis 5 dzieło 385 – Księgi spisu kolędowe parafii Św. Ducha
  w Wilnie za rok 1929
• LVIA Fond 604 opis 1 dzieło 8193 – Spis dziewiątkowickiej parafii za rok 1926
• LVIA Fond 604 opis 1 dzieło 8082 – Spis parafialny parafii Dereczyńskiej dekanatu słonimskiego rok 1926
• LVIA Fond 604 opis 1 dzieło 8003 – Spis parafii w Zdzięciole za rok 1926
• LVIA Fond 694 opis 5 dzieło 3705 – Spis parafii Rohotna za rok 1926
• LVIA Fond 694 opis 5 dzieło 4229 – Spis parafii Skrundzie za rok 1926
• LVIA Fond 604 opis 1 dzieło 9519 – Spis parafiii Mołczadź za rok 1926
• LVIA Fond 694 opis 5 dzieło 3840 – Spis parafii Repla za rok 1926
• LVIA Fond 694 opis 5 dzieło 2475 – Spis parafian rz. katolickiego kościoła 
  w Łukonicy Dekanat Słonimski Diecezja Wileńska za rok 1926
• LVIA Fond 694 opis 5 dzieło 4168 – Spis parafii Sielawicze za rok 1926
• LVIA Fond 694 opis 5 dzieło ? – Spis parafii Słonimskiej za rok 1925
• LVIA Fond 694 opis 5 dzieło ? – Spis parafii Lackiej za rok 1926
• LVIA Fond 694 opis 5 dzieło 4759 – Spis parafii szczuczyńskiej za rok 1926 
• LVIA Fond 604 opis 1 dzieło 10325 – Spis parafii Rędzinowszczyzna za rok 1926
• LVIA Fond 694 opis 5 dzieło 1545 – Spis parafii Zaniewicze za 1926 rok

Pozyskano także całkowite spisy dekanalne, w tym:

• Spis przystępujących do spowiedzi dekanatu oszmiańskiego roku 1852
• Spis przystępujących do spowiedzi dekanatu trockiego roku 1852
• Spis przystępujących do spowiedzi dekanatu  wiszniewskiego roku 1854 

Niezwykle cennymi nabytkami dla Stowarzyszenia pozyskanymi w LVIA w 2018 roku były także:

• Fond SA 11 ap 1 dzieło 1527 – Taryffa ofiary na wojsko 10-ego Grosza z 1789 roku, powiat grodzieński
• Fond SA 11 op 1 dzieło 18584 – Taryffa kurzących się dymów powiatu grodzieńskiego z 1775 roku 
• Fond SA 11 op 11 dzieło 1794 – Rachunek Czopowego z 1771 roku, powiat grodzieńskiego

W VIII’2018 roku w ramach projektu „Nekropolie Grodzieńskie” wykonano ponad
2 000 zdjęć na cmentarzach rzymsko-katolickich w Wielkich Ejsymontach, Kwasówce
i Zalewie. Była to niejako kontynuacja prac dokumentacyjnych wykonanych w 2017 roku na cmentarzach w  Grandzicach, Lacku, Putryszkach, Hożej, Ogrodnikach, Porzeczu, Rusocie, Kamionce, Mostach, Wasiliszkach oraz cmentarzu Farnym i Zaniemeńskim
w Grodnie.

INDEKSACJA

W 2018 roku Grodzieński Zespół Indeksacyjny przy Stowarzyszeniu Rodów Grodzieńskich wykonał indeksację następujących ksiąg metrykalnych:

• Parafia rzymsko-katolicka w Jeziorach: chrzty lata 1819-1847; śluby lata 1773-1847; zgony lata 1820-1847
• Cerkiew greko-katolicka (unici) w Kozłowiczach: chrzty lata 1794-1809 oraz 1819-1826; śluby lata 1795-1826
• Cerkiew greko-katolicka (unici) w Żydomli: chrzty lata 1821-1836; śluby lata 1827-1834; zgony lata 1827-1834

PRZEDSIĘWZIĘCIA W TRAKCIE REALIZACJI (zakończenie w 2019 roku)

W 2019 roku (I półrocze) Grodzieński Zespół Indeksacyjny zakończy indeksację następujących ksiąg metrykalnych oraz innych dokumentów źródłowych:

• Księgi metrykalne parafii rzymsko-katolickiej w Jeziorach:
• chrzty lata 1773-1818 oraz 1848-1850
• śluby lata 1848-1850
• zgony lata 1785-1819 oraz 1848-1850
• spis wiernych parafii rzymsko-katolickiej w Kozłowiczach z 1926 roku
• spis wiernych parafii rzymsko-katolickiej w Kaszubińcach z 1926 roku
• Taryfa kurzących się dymów powiatu grodzieńskiego z 1775 roku 
• Taryfa kurzących się dymów powiatu oszmiańskiego z 1775 roku 

W 2017 roku przy współudziale Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich została opracowana i wydana publikacja książkowa prof. Andrzeja Lisowskiego
pt.: „Lisowscy Grodzieńszczyzny herbu Lis 1550-2017”.  
Pod koniec 2018 roku na życzenie autora i wydawcy członkowie Stowarzyszenia podjęli się stworzenia albumu zawierającego wszelkie dokumenty (Varia) występujące w publikacji.

W 2018 roku członkowie Stowarzyszenia podjęli się również wykonania opracowania
pt.: „Saga rodu Kulikowskich herbu Drogomir”.
Do chwili obecnej powstały trzy dosyć obszerne tomy opisujące herb Drogomir oraz ród Kulikowskich szeroko rozprzestrzeniony na Grodzieńszczyźnie. W pierwszym kwartale 2019 roku zostanie zakończony czwarty i zarazem ostatni tom sagi opisujący Kulikowskich zamieszkujących w XVIII-XX wieku w parafii Wielkie Ejsymonty.

 PLANY WYDAWNICZE NA 2019 ROK

W 2017 roku rozpoczęto przygotowania do publikacji z serii „Indeksy grodzieńskich ksiąg metrykalnych z XVIII-XX wieku”, które miały się ukazać jako pozycja wydawnicza w 2018 roku. Ze względu na brak funduszy realizacja tego przedsięwzięcia zostaje przełożona na koniec 2019 roku – zmieni się również zakres i rodzaj tej publikacji. W ramach tej serii zostaną wydane trzy tomy:

• TOM I – Parafia rzymsko-katolicka w Jeziorach – Liber Baptisatorum 1773-1850
• TOM II – Parafia rzymsko-katolicka w Jeziorach – Liber Copulatorum 1773-1850
• TOM III – Parafia rzymsko-katolicka w Jeziorach – Liber Mortuorum 1785-1850

W ramach serii wydawniczej: „Mieszkańcy Grodzieńszczyzny w XIX-XX wieku
w świetle spisów parafialnych” do końca 2019 roku zostaną opublikowane:

• TOM I – Spis wiernych parafii Jeziory z roku 1926
• TOM II – Spis wiernych parafii Kaszubińce z roku 1926
• TOM III – Spis wiernych parafii Kozłowicze z roku 1926
• TOM IV – Spis wiernych parafii Bernardyńskiej w Grodnie z roku 1926

W ramach serii wydawniczej: „Ocalić od zapomnienia” do końca 2019 roku zostaną opublikowane:

• TOM IV – Cmentarz rzymsko-katolicki w Kaszubińcach
• TOM V – Cmentarz rzymsko-katolicki w Żydomli

Podsumowanie 2017 roku

Zdrowych Spokojnych Świąt Bożego Narodzenia oraz Szczęśliwego Nowego Roku 2019 roku życzy

Zarząd
Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich

Jakiś czas temu na naszej stronie opublikowany został artykuł pt. „Ks. Władysław Tołoczko – patriota, czy zdrajca polskości?” . Ostatni rozdział tej publikacji zakończył się stwierdzeniem, że „być może gdzieś w Polsce lub w świecie, żyją dalej nieznani nam potomkowie grodzieńskiej linii tego rodu”, rozdział ten pozostał niedokończony…

Z artykułu wynikało, że kontynuację tej linii mogli stanowić jedynie potomkowie średniego brata ks. Władysława – Bronisława urodzonego 16 X 1888 roku w Grodnie. Najmłodszy
z braci miał jedynie córkę, którą już opisano. Bronisław Tołoczko (pisany Tołłoczko) był sędzią śledczym – początkowo w Pińsku, a następnie w Grodnie – „Bronisław Tołłoczko sędzia śledczy w Pińsku przeniesiony na takie stanowisko do Grodna z dniem 31 X 1921 roku” (Dziennik Urzędowy Ministra Sprawiedliwości Nr 23 z 1 XII 1921 roku). W jednym
z dokumentów związanych z rekonstrukcją Białoruskiej Listy Katyńskiej odnaleźliśmy pewną informację:

„poz. 835. Tołłoczko Bronisław, o. Aleksander, m. Maria,
ur. 16.10.1888 Grodno, sędzia, aresztowany 07.10.1939 w Grodnie, więzienie Grodno, Brześć, zaginiony 1939. Rodzinę deportowano w kwietniu 1940 do Kazachstanu”.

Powyższe potwierdzało niejako niepewność co do losów brata wyrażoną przez
ks. Władysława w jego testamencie. Pisząc artykuł nie było wiadome, czy Bronisław i jego rodzina przeżyli zesłanie… Bronisław był najstarszy z trójki rodzeństwa – miał brata Aleksandra urodzonego w Grodnie w 1927 roku i siostrę Marię Halinę urodzoną w 1933 roku. Informacje o tej rodzinie odnajdujemy w bazach danych Ośrodka KARTA.
W indeksach osób represjonowanych odnajdujemy następujące informacje:

Z dokumentów tych wynika, że cała rodzina – matka i troje dzieci: 18-letni wówczas Stanisław, 13-letni Aleksander i zaledwie 7-letnia Maria Halina w III/IV 1940 roku zostali deportowani z Grodna. W maju 1940 roku trafili na zesłanie do Kazachskiej SRR obłast Akmalińska. Na zesłaniu spędzili ponad 7 lat… Dopiero w 1946 roku nastąpiła repatriacja.

Trochę inaczej potoczyły się losy najstarszego syna – Bronisława.  W dniu 5 X 1941 roku został odłączony od rodziny i trafił do obozu w Uzbeckiej SRR w obłasti Bucharska –
tam przebywał do 26 III 1942 roku, kiedy to korzystając z okazji trafił do armii Andersa tworzonej po układzie Sikorski-Majski. Trafił do Ewakuacyjnej Stacji Zdrowia leżącej
w miasteczku Krasnowodsk nad Morzem Kaspijskim…

***

Jakiś czas po napisaniu artykułu udało się odnaleźć pewien ślad świadczący o jednym
z synów Bronisława – wówczas była to informacja niepotwierdzona,  wynikająca
z Biuletynu Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku. Z informacji tej wynikało, że Stanisław Tołłoczko syn Bronisława i Kseni urodzony 1 I 1922 roku w Grodnie rozpracowywany był przez Sekcję II Wydział IV WUBP w Gdańsku z powodu podejrzeń o wrogi stosunek do obecnej rzeczywistości. Materiały złożone w archiwum 23.07.1956 pod sygn. R-6531 zniszczono za protokołem brakowania nr 1/70 /źródło/

W tym samym czasie odnaleziono również inny dokument pochodzący z tego samego oddziału IPN – dotyczył on Janusza Pawła Tołłoczko syna Stanisława i Elżbiety urodzonego w dniu 9 X 1958 roku w Gdańsku. Przeciwko niemu władze komunistyczne również prowadziły liczne dochodzenia. W aktach KWMO/WUSW w Gdańsku figuruje jako. Janusz Tołłoczko był internowany w OO. w Iławie na mocy decyzji nr 620/81
z 29.12.1981 wydanej przez Komendanta Wojewódzkiego MO w Gdańsku. Powodem internowania było podejrzenie, że ww. „nie będzie przestrzegać porządku prawnego
i prowadzić będzie działalność przeciwko interesom bezpieczeństwa państwa”. W dniu 21.06.1982 przeniesiony do ZK w Kwidzynie. Decyzją nr 320 z 15.10.1982 wydaną przez Komendanta Wojewódzkiego MO w Gdańsku uchylono internowanie. Zwolniony 19.10.1982 roku. Akta sprawy dot. podejrzenia o nielegalną działalność opozycyjną członków Klubu Wysokogórskiego „Trójmiasto”. Janusz Tołłoczko figurował również
w Uzupełnieniu Meldunku Operacyjnego sporządzonym przez Zastępcę Naczelnika
Wydz. III KWMO w Gdańsku z 7.04.1984 roku, jako aktywny działacz Niezależnego Zrzeszenia Studentów Uniwersytetu Gdańskiego oraz były redaktor pisma organizacji studenckiej pt. „Reduta” utrzymujący kontakty z MKZ NSZZ „Solidarność”. /źródło/

Powyższe informacje zostały zamieszczone na stronie internetowej Stowarzyszenia, jednak po jakimś czasie w związku z przebudową strony zarówno artykuł o ks. Władysławie,
jak i materiały uzupełniające zostały czasowo usunięte –
nie pozostały jednak niezauważone…

Na kilka dni przed Świętem Zmarłych napisał do Stowarzyszenia Pan Janusz Tołłoczko
z Gdańska. W swoim lakonicznym mailu stwierdził:

„Przeczytałem (niestety już jakiś czas temu, a z opóźnieniem się odzywam) Pański artykuł o Ks Wł. Tołłoczko.Na jego końcu znajdują się zmianki o mnie.”

Odezwał się więc do nas praprawnuk Adama i Pauliny z domu Saladuch, prawnuk Aleksandra i Marii z domu Ostrowskiej, wnuk Bronisława i Kseni Małgorzaty
z domu Wagner (rodzonego brata ks. Władysława), syn Stanisława – jedynego ocalałego
z zesłania do Kazachstanu…

Kilka dni później otrzymaliśmy informację opisującą jego bezpośredniego przodka:

Stanisław Tołłoczko
urodzony w Grodnie 01 stycznia 1922 roku.
Zmarł w Gdańsku 4 marca 1992

Rodzice:
Bronisław Tołłoczko (sędzia Sądu Okręgowego w Grodnie, aresztowany
7 października 1939, z więzienia w Grodnie przewieziony 25 marca 1940 do twierdzy
w Brześciu (?) mimo poszukiwań – los nieznany)
Ksenia Małgorzata Tołłoczko z d. Wagner

Najstarszy z trójki rodzeństwa. Mała matura w 1937, później liceum Handlowe
w Grodnie. 13 kwietnia 1940 wywieziony do Kazachstanu. W 1941 dociera do Armii Gen Andersa, 5 października zakwalifikowany do tworzonego dyw. Lotniczego,
w marcu 1942 przez Persję, Indie, południową Afrykę i Stany dopływa 7 lipca do Anglii. Tam dwuletnie szkolenie lotnicze. 27 marca nadanie znaku pilota i nominacja na sierżanta angielskiego i kaprala polskiego. W 1944 roku został przydzielony
do 308 Dywizjonu Myśliwskiego. W lotach bojowych brał udział do końca wojny, 
raz wrócił  z ciężko uszkodzonym samolotem, innym razem uratował się skokiem
ze spadochronem z płonącego Spitfire`a. Został odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem Lotniczym oraz czterema medalami angielskimi. Awansowany do stopnia sierżanta. W Dywizjonie służył do jego rozformowania w 1947 roku.4 grudnia 1947 wraca do kraju. Codzienne stawianie się na przesłuchania w Wojskowej Prokuraturze, kłopoty ze znalezieniem stałej pracy. W 1948 rozpoczął studia w Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Sopocie skąd w 1950-tym roku został wyrzucony.
W maju 1957 roku ożenił się z Elżbietą Kowarzyk z którą miał syna Janusza (1958). Filatelista, numizmatyk i kolekcjoner.

Informacje o Stanisławie Tołłoczko odnajdujemy także w zbiorach Fundacji Historycznej Lotnictwa Polskiego na tzw. Liście Krzystka

Jest to ostatnia fotografia 308 Dywizjonu Myśliwskiego wykonana podczas imprezy „Fareawell” w Falmouth 13 stycznia 1947 r. Środkowy szereg od lewej : Włodzimierz Link, Jan Pidek, Bronisław Dobrzyński, Ludwik Mikołajczak, Władysław Mielcarek, Józef Stanowski, Stanisław Toloczko, Józef Knap, Bolesław Jedliczko i Bogdan Strobel. 

Nie jest to koniec opowieści o tej jakże bohaterskiej i patriotycznej rodzinie noszącej chlubne nazwisko Tołoczko vel Tołłoczko herbu Pobóg. I tym razem pozostawimy niedokończony rozdział czekając na ciąg dalszy. Jak widać historia lubi płatać takie przyjemne figle, przekonując nas za każdym razem, że to co uznaliśmy już za zakończone, takim nie jest…

Na koniec tej części opowieści zapraszam na krótki, ale niezmiernie ciekawy filmik o dywizjonie, w składzie którego walczył nasz bohater – kliknij, a także równie ciekawy pokaz zdjęć związanych z tym dywizjonem – kliknij.